Publiek nanodebat Frankrijk geeft onrust terwijl Nederland binnen vier muren debatteert

Verloopt zo’n debat in Nederland heel rustig omdat men ervoor kiest om het binnen vier muren met alleen deskundigen te voeren, in Frankrijk doet men dit in het openbaar en krijgen emoties de overhand, mede gevoed door actiegroeperingen. De angst regeert over het ongrijpbare nanodeeltje in cosmetica dat het uiterlijk verfraaid maar volgens tegenstanders de gezondheid van mens en milieu op het spel zet. Lees door, en download ook het verslag van het Nederlandse besloten debat.
Deze week werden er in Frankijk weer publieke debatten in het land georganiseerd om de stem van het volk te horen over het fenomeen nanotechnologie in gebruiksgoederen, waaronder in cosmetica, medicijnen en in het militaire domein. De debatten werden geleid door de Commissie voor Publieke Debatten (CPDP), aldus CosmeticsDesign.com. Het eerste debat vond al plaats in Strasbourg op 15 oktober 2009. In totaal zouden er zeventien publieke debatten moeten komen. Naar nu blijkt trekken de debatten vooral protestanten die met veel fluitend gezang discussies onmogelijk maken. In Lyon moest het debat van locatie verplaatst worden en konden toehoorders het debat alleen nog via Internet volgen. In Marseille werden dezelfde protestanten geweigerd het debat bij te wonen, waardoor er nog een tweede discussie ontstond: hoe publiek zijn deze debatten eigenlijk als toegang kan worden geweigerd? Ook de meeting in Orsay op 26 januari 2010 werd uiteindelijk via Internet gehouden.

Volgens een aantal Franse kranten, aldus Cosmetics Design.com was de actiegroep PMO (Pièces et Main d’Oeuvre) verantwoordelijk voor een aantal verstoringen en werd als motief genoemd dat de debatten in naam alleen publiek waren, maar dat uiteindelijk alles achter de schermen werd bedisseld. Volgens PMO is het vooral een politiek issue en is men helemaal niet zo begaan met mens en milieu, als menigeen denkt als nanotechnologie ter sprake komt. Acties van PMO zouden zich overigens vooral tegen het nanodebat in het militaire kader richten en niet zozeer tegen de cosmetica industrie. Hiermee moeten die discussies in Frankrijk ook wel in het juiste perspectief worden gezien: het is brancheoverstijgend, gaat niet alleen over cosmetica dus.

In Nederland is in november 2009 een besloten bijeenkomst geweest, georganiseerd door de NCV en VNO-NCW, waarbij cosmeticaproducenten, o.a. L’Oreal en BASF aanwezig waren, maar ook het RIVM, Rathenau Instituut en de Consumentenbond. Het karakter van deze eerste meeting was er een van aftasten en in kaart brengen wat er leeft onder wetenschappers en consumenten. Zoals we al eens eerder hebben gemeld is er al redelijk veel kennis over werking en veiligheid van nanodeeltjes in cosmetica bij grote concerns als L’Oreal en durven zij deze ook te gebruiken omdat onveiligheid op de huid en schade aan het lichaam niet aangetoond is tot nu toe. Onafhankelijke wetenschappers blijven wat meer in het midden met hun mening en conclusies omdat zij graag meer en grootschalig onafhankelijk onderzoek willen zien, wat uiteindelijk door alle aanwezige partijen ook wel beaamd wordt, zo blijkt uit het verslag dat wij hebben opgevraagd. Voorts werd ook ingegaan op angstcommunicatie naar consumenten toe. Consumenten hebben al nauwelijks tot geen weet van nanomaterie en de toepassingen en risico’s en kunnen door elk negatief geluid angst ingeboezemd krijgen omdat ze te weinig kennis hebben om er een meningsvorming op los te kunnen laten.

De meest bekende onzekerheden over nano in cosmetica gaan over het gebruik van de minerale delen titaniumdioxide. Deze deeltjes worden gebruikt als minerale filters, ze reflecteren het zonlicht, dit zou ‘gezonder’ zijn voor de huid en stabieler dan de absorberende filters. Deze deeltjes gaven vroeger een witte waas opde huid. Ze worden nu zo fijn gemaakt dat die waas weg is, maar vraagt men zich nu af: kunnen ze niet door de huidbarriere heen in de bloedstroom terecht komen en uiteindelijk DNA schaden, dus ziekte veroorzaken? Ook leek het inademen via zonnebrandsprays een lastig issue, maar van beiden zegt men redelijk veel bewijs te hebben dat het niet schaadt, aldus het verslag.

Lees hier het volledige verslag van de bijeenkomst : cosmetica & nanotechnologie debat nederland november 2009

Nagekomen: wij hebben nog even met Bart Walhout van het Rathenau Instituut gebeld (wij hebben eerder een interview met hem gedaan over nano en cosmetica) en hem naar zijn mening over het debat gevraagd die dag – aangezien er geen pers bij aanwezig mocht zijn -. Volgens Walhout was het vooral een verkennend debat, een kennismaking met het onderwerp en aftasten waar de wetenschap nu staat en welke gevoeligheden er zijn. Het viel hem op dat L’Oreal behoorlijk in de tegenaanval ging – L’Oreal is een van de bedrijven die al op grote schaal nanotechnologie toepast in cosmetica, waaronder anti zonnebrandproducten en daar ook naar de pers toe open over communiceert. Volgens Walhout was de boodschap van L’Oreal dat het absoluut meevalt met de onveiligheid van het nano titaniumgebruik, en waarin Walhout hen gelijk moest geven is het feit dat mensen aan zoveel stoffen dagelijks worden blootgesteld, daar valt het nano titaniumgebruik bij in het niet. Bovendien zijn er nog zoveel stoffen die ook niet onderzocht zijn (…). Discussiepunt blijft ook de deeltjesgrootte en de vorm en hun veiligheid. Er is te weinig over bekend. Het vraagstuk ligt ook nog steeds bij de Europese Consumer Safety Commissie en het struikelblok is de interpretatie: toxicologen kijken er heel anders naar dan natuurkundigen, er is nog steeds geen consensus over hoe het eea te beoordelen. Walthout besluit dat hij zelf ook het gevoel heeft dat het met titaniumdioxide in nanoformaat in anti-zonnebrandmiddelen wellicht wel meevalt qua schadelijkheid, maar voor welke andere toepassingen het wel schadelijk kan zijn? Niemand weet het….aldus Walhout.

Lees ook:

Redactie, Monique