Beste Monique, in het artikel ‘anti oxidanten zijn de beste vrienden voor je huid’ vertel je dat Paula Begoun adviseert om een cocktail van anti-oxidanten te gebruiken om je huid te beschermen: hoe meer verschillende anti-oxidanten in je huidverzorging, hoe beter”. Maar ik hoor altijd dat de concentratie van veel anti-oxidanten echter vrij hoog moet zijn: vitamine C 5-10%, Groene thee extract 2-3%, Niacinamide 4 tot 5%. En dit zijn nog maar drie voorbeelden, er zijn nog veel meer anti-oxidanten: Q10, vitamine E, ferulisch zuur. Met al deze ingrediënten in de juiste concentraties in een crème kom je snel aan 25-30% anti-oxidant. Krijg je dan nog wel een crème die goed uitsmeert en goed in de huid trekt? Ik vermoed dat veel cosmeticafabrikanten lagere concentraties gebruiken, zeker als ze meerdere anti-oxidanten aan een crème toevoegen. Maar dan is de vraag of de anti-oxidanten nog wel werken.
Rest mijn laatste vraag of je beter een crème kunt gebruiken met hoge concentratie van 1 of 2 anti-oxidanten of een crème met een cocktail van anti-oxidanten in een lagere concentratie?
Cosmetisch chemicus Johann Wiechers antwoordt:
‘Eén van de zaken waar je geen enkele arts, dermatoloog of cosmetisch chemicus van kunt overtuigen is dat concentratie een begrip uit de twintiste eeuw is, terwijl we nu toch al een aardig tijdje in de 21ste eeuw zitten. Laat ik daarom eens een boute uitspraak doen (en iedereen die het wil hebben kan ik de literatuur waarin dit prachtig en overtuigend beschreven staat toesturen; verzoeken aan Monique svp): Alleen voor niet optimaal geformuleerde producten geldt “meer is beter”.
Wat heeft dit te maken met anti-oxidanten? Deze kunnen namelijk op twee manieren worden gebruikt. In de pot en in de huid. Aan de ene kant zitten ze in de pot omdat zaken als zuurstof bij bijvoorbeeld actiefstoffen in de formulering kunnen komen en deze daar kunnen oxideren. Een anti-oxidant is niets anders dan een stof die nog gemakkelijker oxideert dan de stof die je wilt beschermen. Zuurstof reageert namelijk eerst met de zwakste broeders in de pot, daarna met de op één na zwakste broeders in de pot, enz. Dus je moet je anti-oxidanten zo kiezen dat ze zwakker zijn (dwz eerder oxideren) dan de stoffen die je wilt beschermen. je gebruikt ze dan dus om andere stoffen te beschermen. Maar sommige van je te beschermen stoffen zitten in de oliefase, andere weer in de waterfase en daarom gebruik je vaak een mengsel van anti-oxidanten om een zo breed mogelijke bescherming te bieden. Voor bescherming in de pot geldt wel, hoe meer anti-oxidanten erin zitten, hoe langer je je pot in de zon kunt laten staan of wat voor ergs je er ook maar mee doet, voordat je actiefstof (of welke andere stof dan de anti-oxidant dan ook) inactief wordt, of op z’n Hollands gezegd: naar de knoppen gaat. Hier geldt dus wel, hoe meer hoe beter.
Maar het is natuurlijk wel een slechte zaak. Je kunt het vergelijken met “een goed gevulde bankrekening is de beste bescherming tegen bekeuringen”. Ja, met drie miljoen euro op je rekening kom je natuurlijk pas later in financiële moeilijkheden dan met slechts 35 euro (toevallig ook het bedrag dat ik vandaag moest betalen voor een snelheidsovertreding). Maar het is natuurlijk beter de pot dicht te houden, éénmalige doseringen te verstrekken en andere zaken die ik al eens eerder heb besproken. Te vergelijken met: misschien is het beter je aan de maximale snelheid te houden dan er voor te zorgen veel geld op de bank klaar te hebben liggen om aan bekeuringen uit te moeten geven.
De tweede functie van anti-oxidanten is IN de huid. Als zonlicht (om er maar eens eentje te noemen) in de huid doordringt en daar lokaal radicalen creëert, moeten deze worden weggenomen met anti-oxidanten om te voorkomen dat er allemaal nare dingen gebeuren die onder andere tot zichtbare veroudering leiden. Hierbij gaat het erom dat je zoveel mogelijk anti-oxidanten de huid in krijgt. Kun je niet goed formuleren dan betekent dit hoe meer in de pot (concentratie bedoel ik en niet de hoeveelheid verschillende anti-oxidanten), hoe groter de kans dat dit anti-oxidant ook de huid in gaat. Maar slimmer is het je product zo te formuleren dat er een maximale drijfveer voor huidpenetratie is bij een zo klein mogelijke concentratie. Dit kan best, maar er zijn maar weinig mensen die dit doen. Ik heb deze discussie al vele malen met Monique gehad, maar de ellende is dat je niet aan de INCI lijst kunt aflezen of dit nu werkelijk het geval is of niet (zoals Paula Begoun wel doet en beweert dat het de beste methode is, redactie Monique) . Wel kan ik zeggen dat het steeds onwaarschijnlijker wordt dat dit het geval is voor alle stoffen als je wilt dat dit het geval is voor bijvoorbeeld je actiefstof, je vier anti-oxidanten én je moisturizer. Bijna niemand doet dat in cosmetische producten voor zijn actiefstof, en daarom geldt helaas toch vaak meer is beter, maar dat hoeft dus niet. Zo heb ik crèmes gemaakt met 1% actiefstof die meer actief waren dan andere crèmes met 2% van dezelfde actiefstof!
Terug naar je vraag. Eén of meerdere anti-oxidanten: meer! Ditzelfde geldt trouwens ook voor conserveringsmiddelen. Als je dat doet kun je de concentratie van elk individueel anti-oxidant best laag houden. Hopelijk heb ik hierboven duidelijk genoeg uitgelegd waarom ik tot deze antwoorden kom. Producten die barstensvol zitten met anti-oxidanten zijn óf slechte producten (de formule-1 racers met een vette bankrekening om de bekeuringen glimlachend te betalen), óf slimme marketing producten die rekenen op de consument die denkt MORE IS BETTER. Ik propageer echter LESS OF MORE!
Hartelijke groet,
Johann Wiechers
Lees hier ook alle andere boeiende Q & A’s met onze beroemde chemicus Johann Wiechers!
