Steeds vaker bereiken ons berichten dat lezeressen zich bekwamen in het lezen van INCI lijstjes op een verpakking. Om te achterhalen of er goede, werkzame stoffen in zitten, of er geen irritanten in zitten. Nu is dit geen sinecure, het vergt nogal wat kennis, uitzoekwerk en tot slot het vermogen om een goede analyse te maken – althans, afhankelijk van wat je met het lezen van die lijst wilt bereiken.
INCI lijstjes zijn handig als je allergisch bent voor bepaalde stoffen. Maar INCI lijstjes worden dus ook steeds meer geraadpleegd voorafgaand aan een aankoop, om te kunnen bepalen of bepaalde werkzame stoffen waarvan de industrie zegt dat ze serieus bewezen werkzaam zijn ook hoog in concentratie zijn – dus zoveel mogelijk bovenaan het lijstje staan. En om te checken om bepaalde stoffen waarvan steeds meer huiddeskundigen zeggen dat ze per definitie te irriterend zijn voor de huid, er inderdaad niet in zitten.
Toch merken wij dat lezers er vaak niet uit komen, ten aanzien van die laatste twee punten. Ze maken verkeerde analyses, of blijven in verwarring achter. BeautyJournaal heeft haar experts Mardge Pascaud, Jetske Ultee en Johann Wiechers de volgende vragen voorgelegd:
- Hoe belangrijk is het dat consumenten de lijstjes begrijpend leren te lezen om te kunnen beoordelen of ze een goed werkzaam product in handen hebben en er geen irriterende stoffen in zitten?
- Wat moet je ermee als een lijstje verkondigt dat er veel, bij het publiek als bekend staande irriterende stoffen als parfum, lavendel en citrusolie e.d. in zitten, maar dat blijkt dat je er helemaal geen irritatie van krijgt? Wat zegt die lijst dan nog, en wat zegt zoiets over de formulering uiteindelijk?
- Hoeveel serieuze houvast biedt een INCI lijst uiteindelijk en op welke manier heb je er wat aan volgens jullie en wat moet je vooral niet doen om verwarring te voorkomen?
Arts-onderzoeker dr. Jetske Ultee laat weten:
Stoffen die de huid kunnen irriteren, moet je weer onderscheiden in stoffen waarvan geen of nauwelijks bewijs is dat ze wat kunnen doen voor de huid (buiten geur, sentiment of gevoel) en stoffen die werkzaam zijn en bij verkeerd gebruik of als je er gevoelig voor bent de huid kunnen irriteren. Bij de eerste categorie heb ik het over stoffen als parfum en bepaalde kruidenextracten. Ik zou altijd het zekere voor het onzekere nemen en deze stoffen vermijden. Het is namelijk zo, dat ook al is er geen zichtbare irritatie van de huid, er op langere termijn wel degelijk schade kan optreden. Dat kan zich uiten in huidveroudering maar ook in het ontwikkelen van pigmentvlekken (fototoxische reactie).
Wil je zeker weten dat wat je gebruikt ook echt wat kan doen, dan moeten er in ieder geval stoffen in zitten waarvan door goed en vooral ook onafhankelijk onderzoek aangetoond is dat ze effectief zijn. Ook daarvoor heb je de ingrediëntenlijst nodig.
Verder heb je de ingrediëntenlijst nodig om een schatting te kunnen maken van de concentratie van het betreffende ingrediënt. Dat blijft lastig, omdat producenten de lijstjes behoorlijk kunnen manipuleren. Onder de 1% mag je de ingrediënten in willekeurige volgorde zetten. Het is dus heel eenvoudig om door aan een simpele basisformule heel veel ingrediënten in een zeer lage concentratie toe te voegen, het werkzame ingrediënt behoorlijk ver naar boven op te schuiven in de INCI lijst. Het wordt dan inderdaad bijna rocketscience te weten welke concentraties werkelijk gebruikt zijn. Ik kan dat soms afleiden aan de kleur van een product of aan de plek van andere ingrediënten die genoemd worden op de ingrediënten lijst, maar dit is voor de consument wel erg ingewikkeld.
En dan als laatste heb je natuurlijk ook nog te maken met de samenstelling van een product. Een perfect product wat betreft de ingrediënten maar met een verkeerde pH kan helemaal waardeloos zijn. Ik denk dat de gemiddelde consument helemaal gek wordt als hij/zij ook daar nog op moet letten. Wat mij betreft is het advies dus:
- Screen of er producten inzitten die een slecht veiligheidsprofiel hebben en goed vervangen kunnen worden door andere stoffen (ik denk dan aan zaken als opname door het bloed/moedermelk, opstapeling in weefsel, hormonale activiteit, mogelijk kankerverwekkend)
Screen of er stoffen inzitten die mogelijk de huid kunnen irriteren en geen actieve functie hebben voor de huid en dus prima weggelaten kunnen worden. Je kunt voor mijn gevoel beter het risico niet nemen, de nadelige effecten zien je vaak pas veel later. Deze lijst met stoffen is net als de groep met “onveilige”stoffen te overzien. Het kan dus wel het geval zijn dat je stoffen niet gaat gebruiken die helemaal geen probleem zullen veroorzaken. Overigens moet je dan wel kijken naar de gebruikte concentratie. Staat gedenatureerd alcohol bv helemaal onderaan de INCI lijst, dan is het onwaarschijnlijk dat het problemen zal veroorzaken.
- Screen vervolgens of er werkzame stoffen in zitten. Die lijst van stoffen waarvan wederom echt is bewezen dat ze huidverbeterend kunnen werken is beperkt, dus dat is voor de gemiddelde consument ook nog te doen. Neemt niet weg dat er stoffen zijn die goed werken maar waar gewoon nog te weinig van bekend is. Overigens zijn dan ook eventuele nadelige lange termijn resultaten nog niet bekend.
- Uiteraard is dan ook de concentratie van die stoffen van belang, grofweg zijn de stoffen die in het laatste 1/3 deel van de INCI lijst vernoemd staan in <1% aanwezig.
Ik denk dat je de consument onderschat als je zegt dat deze niet in staat zou zijn bovenstaand “ABC” te leren. Ik wil overigens nog wel benadrukken dat er daarbij nog wel wat kennis over de eigen huid nodig is om vast te stellen of een product voor jouw huid ook geschikt is.
Huidexpert en cosmetica-ontwikkelaar Mardge Pascaud laat weten:
Het is ondoenlijk om consumenten te voorzien van de informatie die ze nodig hebben om een INCI lijst echt goed op waarde te kunnen schatten. Daar is toch een chemische achtergrond voor nodig. Ik zie steeds vaker dat mensen denken een INCI lijst te kunnen begrijpen maar de plank flink mis slaan. Het gaat niet alleen om de lijst met ingrediënten maar ook om de samenhang van de ingrediënten, de uitwerking op elkaar, de concentraties, etc.
Ik vind het wel belangrijk dat mensen enigszins begrijpen hoe een INCI werkt maar de toenemende stroom van hetzes tegen allerlei grondstoffen is vaak weinig gefundeerd. Er worden door ondeskundigheid ook vaak fouten gemaakt bij de beoordeling van een product. Zo lijken bepaalde INCI namen voor een leek erg op elkaar terwijl de stoffen in feite niets met elkaar van doen hebben. Men heeft de klok horen luiden maar men weet niet waar de klepel hangt.
Desalniettemin is het goed dat mensen meer kennis krijgen over cosmetica. Men moet alleen beseffen dat ook het samenstellen van cosmetica een beroep is waarvoor je gestudeerd moet hebben. Een cosmeticasamenstelling is niet iets wat je door het lezen van een boekje (vaak zijn die erg gekleurd door de schrijver ) objectief en zuiver kunt beoordelen.
In het geval van een allergie voor een bepaalde grondstof is het belangrijk dat mensen uit een lijstje kunnen achterhalen of die grondstof verwerkt zit in een product. Dan is het uiterst zinvol.
Cosmetisch wetenschapper prof.dr. Johann Wiechers reageert:
Zoals je zegt zijn INCI lijstjes bedoeld om je te wijzen op de aanwezigheid van stoffen waarop je mogelijkerwijs allergisch op zou kunnen reageren. Dan vermijd je dat product. Je hebt hierdoor (en vooral bij parfum bestanddelen komt dit relatief gezien vaak voor) de mogelijkheid om problemen te voorkomen. Je kunt niet van een INCI lijstje aflezen of een product werkt. Als er geen actief ingrediënt in het lijstje staat is geen enkele activiteit te verwachten. Ofwel: Stel je geen voetbalspelers op in het Nederlands elftal, dan gaan ze zeker niet winnen.
Maar nu zet je (als je Bert van Marwijk heet tenminste) een aantal spelers op, ga je dan automatisch winnen? Ofwel: als je er wel een paar actieve stoffen in stopt, is het product dan wel werkzaam? Nee. Hangt dit af van de concentratie goede spelers? Nee. Deze discussie heb ik al eens eerder gevoerd voor BeautyJournaal.
Effectiviteit van een actiefstof hangt niet af van de concentratie maar de fractie van maximale oplosbaarheid in de formulering en de oplosbaarheid van stoffen in de huid. Alleen dan kunnen ze er in (let op, ik beperk me hier alleen tot stoffen die de huid in moeten gaan).
Dus, tenzij een consument zijn hele laboratorium meeneemt de winkel in, de stof extraheert en de maximale oplosbaarheid bepaalt, weet hij of het product werkt. Oftewel, je kunt het niet weten door een INCI lijstje te lezen. Dit is ook nooit de bedoeling geweest van een INCI lijstje en het mag ook niet zo worden geïnterpreteerd. Toch wordt het gedaan en het is natuurlijk ook te verwachten. Want als er slechts twee moleculen in je formulering zitten en dit is ook nog de maximale oplosbaarheid, dan zullen deze twee moleculen best wel de huid ingaan, maar die twee zijn waarschijnlijk onvoldoende om wat er ook maar moet gebeuren om het te verwezenlijken.
Aan een concentratie heb je echt helemaal NIETS! Een bekend voorbeeld: Als je de peptiden hebt zoals Matrixyl, die zijn in zulke lage concentraties zo effectief dat je altijd wel een werking te zien krijgt, zelfs bij een concentratie van 6ppm (0,0006%). Waar blijf je met de stelregel dat er ‘veel’ in moet zitten?
Effectiviteit hangt af van de intrinsieke activiteit (hoeveel moleculen heb je nodig om een effect te krijgen) en de mate van huidpenetratie (hetgeen van de actiefstof zelf maar ook van de formulering afhangt). Zo kan ik een 0.1% formulering maken die wel werkt en een 20% formulering die niet werkt.
Hetzelfde geldt voor de irritatie. Niet elke stof is in elke formulering irriterend. Ik geef een aantal voorbeelden.
- In dezelfde formulering heb ik ook nog een kalmerend stofje gedaan. De irritatie van de één wordt teniet gedaan door de ander. Leuke combinatie dus, maar geen irritatie.
- De irriterende stof zit er in, in een hoeveelheid die bij lange na niet in de buurt komt van de maximale oplosbaarheid van dit stofje in de formulering. Er is nu ‘geen reden’ om de formulering te verlaten en de huid in de gaan. (Voor de wetenschappers onder het lezerspubliek, de thermodynamische potentieverschil is te laag). Het zit er wel in, maar je merkt er niets van. Dit zie je veel met conserveringsmiddelen. Die wil je in de formulering hebben, maar hoeven de huid niet in te gaan. Daar werken ze niet, hooguit irriterend. Door met combinaties van stoffen te werken blijf je dus laag met je verhouding tot maximale oplosbaarheid maar werkt het wel.
Je kunt dus een formulering met drie potentieel irriterende stofjes hebben die geen irritatie geeft terwijl je je dit met slechts één irriterend middel wel had gehad (want dan had men een hogere concentratie moeten gebruiken en was je dichter bij de maximale oplosbaarheid van dat stofje geweest, dus meer huidpenetratie dus mogelijkerwijs irritatie!)
- Er zijn verdikkingsmiddelen toegevoegd want de formulering was te dun, te vloeibaar. Maar dit vermindert ook de ‘bewegelijkheid’ van de moleculen en ze komen daardoor slechter bij het huidoppervlak en gaan daardoor de huid niet in. Dit laatste voorbeeld komt absoluut het minste voor…
Wat moet je vooral wel met een INCI lijst doen? Lezen als je een productontwikkelaar bent en wilt weten wat de concurrent doet. Maar helemaal niets als je niet ergens allergisch voor bent,. Tenzij je bepaalde stoffen zou willen vermijden om wat voor reden dan ook (zoals bijvoorbeeld de parabenen – wat onterecht is) of alcohol, of als je enig vermoeden hebt van irritatie. Voor de rest kun je er helemaal niets mee! De werkzaamheid kun je er niet van aflezen want als de consument dit kon, dan kon de formuleerder dit ook wel en dan deden we nooit meer klinische studies.
Een INCI lijst is net als een vermelding wie er in het voetbalelftal staat opgesteld. Je kunt er iets uit aflezen maar lang niet alles, je zult de wedstrijd nog steeds moeten bekijken om te zien of die spelerscombinatie ook werkelijk werkt.
Zo zul je het product nog steeds moeten proberen om uit te vinden of het werkt (winnen!) of irriteert (verliezen). En misschien wel beide (gelijkspel?). In ieder geval zijn we er straks in Polen/Oekraïne weer bij, net zoals jullie de cosmetische producten blijven gebruiken, ongeacht of de INCI lijst nu leest of niet. Maar er is ook een verschil tussen een opstelling van een voetbalelftal en een INCI lijst. Als de cosmetische formulering eenmaal heeft bewezen te doen wat-ie moet doen, dan doet hij dat ook elke keer. Bij een voetbalelftal moet je dat maar weer afwachten….
Lees ook:
