INCI naam: Salicylic Acid (hoewel er chemisch gezien meerdere beta hydroxyzuren zijn, is salicylzuur tot zo ver de enige in cosmetica gebruikte BHA).
Beta hydroxyzuur of afgekort BHA is een verzamelnaam voor een speciale klasse organische zuren. Hoewel de scheikunde meerdere stoffen kent die onder deze groep vallen, wordt er in cosmetica alleen maar salicylzuur gebruikt. Daarom worden binnen de cosmetica termen “BHA”, “beta hydroxyzuren” en “salicylzuur” als synoniemen gebruikt, hoewel het chemisch gezien niet helemaal correct is.
De afkorting BHA kent ook meerdere betekenissen. Het kan bijvoorbeeld refereren aan butylhydroxyanisol, een synthetische antioxidant bekend onder het E-nummer E320 en niet tot beta hydroxyzuren behorend (en moet daarmee ook niet worden verward). Binnen dit artikel wordt alleen over salicylzuur gesproken, omdat het (tot zover bekend) het enige gebruikte beta hydroxyzuur is.
De naam salicylzuur verwijst naar de Latijnse naam van Salix alba of schietwilg waarin deze stof van nature voorkomt. Binnen de geneeskunde werd deze stof gebruikt voor het verwijderen van wratten en eelt en ook als ontstekingsremmend- en koortswerend middel. Als pijnstiller wordt er geen puur salicylzuur gebruikt maar een verbinding met azijnzuur. Dit staat bekend als Aspirine (of acetylsalicylzuur). Vroeger werd salicylzuur ook gebruikt als conserveermiddel voor voedsel, maar daarvoor is het binnen Europa niet meer toegestaan.
De werking van BHA op de huid is in het algemeen vergelijkbaar met de werking van AHA (zie aldaar). Maar betahydroxyzuren zijn in tegenstelling tot alpha hydroxyzuren niet water-, maar vetoplosbaar. Dat maakt BHA geschikter voor de vette- en probleemhuid. Het is een relatief klein molecuul en doordat het in vet oplosbaar is, dringt het dieper in de huid. Daarnaast bezit salicylzuur ook over de ontstekingsremmende eigenschappen in tegenstelling tot AHA’s. Het is ook een effectief middel tegen acne.
In hogere concentraties van 8 tot 12% wordt het gebruikt als exfoliant (waardoor de bovenste “dode” laag van de huid makkelijker loslaat) bij vooral wratten en eelt. Maar we zien deze concentraties tegenwoordig ook in cosmetica, hoewel het in het algemeen de gespecialiseerde producten zijn, die niet in de algemene verkoop zijn, zoals producten toegepast in beautysalons en door schoonheidsspecialisten De gangbare concentratie van salicylzuur in de cosmetische producten in de algemene verkoop is nog altijd 1% tot 2%.
Net als AHA kan salicylzuur de “huidvernieuwing” stimuleren, omdat het de “dode” cellen van de bovenste hoornlaag afschilfert, maar ook de productie van collageen stimuleert –als gevolg van de irritatie die het in de huid teweegbrengt. Daarom is BHA effectief bij de huidproblemen zoals kleine rimpels, onevenheden en pigmentvlekken. Doordat salicylzuur zich makkelijk in huidvet oplost, is het heel effectief bij verstopte poriën en acnevorming. Het wordt vaak toegevoegd in de producten voor probleemhuid. Ontstekingsremmende eigenschappen van salicylzuur spelen hierbij ook een rol.
Daarnaast wordt het toegepast in haarverzorgingsproducten tegen roos. Ook weer vanwege de exfolierende- en ontstekingsremmende eigenschappen. Omdat salicylzuur ook antibacteriële werking heeft, kan het ook als conserverend middel in cosmetica worden verwerkt.
Salicylzuur is bijzonder effectief tegen acne en is de meest gangbare anti-acne werkstof, die relatief goedkoop is en goed werkt. Interessant is, dat gebruik van salicylzuur niet alleen de acne doet verdwijnen, maar ook de kans op terugkeer vermindert. De combinatie van bacteriedodende en ontstekingsremmende eigenschappen zou hier waarschijnlijk een grote rol spelen.
Langdurig dagelijks gebruik van exfolierende stoffen (zoals BHA- of AHA-houdende verzorgingsproducten) wordt afgeraden. Dit is gebaseerd op de huidige kennis dat de basale huidcellen maar een vast aantal keren kunnen delen in een mensenleven. Als je deze huidcellen langdurig, extra prikkelt tot vernieuwen kan er een vorm van “uitputting”ontstaan, zoals men dat noemt in de cosmetische wetenschap. Het is belangrijk om hierin zorgvuldigheid na te streven, tot dat het tegendeel wetenschappelijk bewezen is. Dat is tot nu toe niet het geval.
Ook de huidbarière wordt door langdurig gebruik kwetsbaarder waardoor de huid ons slechter kan beschermen tegen de invloeden van buitenaf. De huid wordt dunner, waardoor je op den duur een chronisch geïrriteerde huid zou kunnen krijgen. Ook wordt er beweerd dat langdurig gebruik van BHA alsmede het gebruik van meerdere BHA-houdende producten de kans op irritatie kan verhogen (zogenaamd cumulatief, ofwel volgens het stapelmechanisme).
- Lees hier ook over andere stoffen in het cosmeticawoordenboek
