Shampoo. We gebruiken het dagelijks, maar wat is het nou eigenlijk? Wat zit er allemaal in, hoe wordt het gemaakt en hoe werkt het? Beautyjournaal gaat er dieper op in. Om te beginnen: de ingrediënten. Volgens fabrikanten zijn shampoos allemaal verschillend, de één is nog beter dan de ander. Toch zijn er een aantal ingrediënten die in alle shampoos zitten.
Oppervlakteactieve stoffen
Oppervlakteactieve stoffen of tensides zijn de belangrijkste functionele ingrediënten in een shampoo. Een oppervlakteactieve stof is niets meer of minder dan een detergent, oftewel een reinigingsmiddel. Meestal wordt dit bestandsdeel aangeduid als zeep, maar dat is niet juist. Elke zeep is een oppervlakteactieve stof, maar niet elke oppervlakteactieve stof is een zeep. Deze stof zorgt ervoor dat de shampoo schuimt en hij verwijdert olie en vet uit je haar. Oppervlakteactieve stoffen zitten trouwens in elk reinigingsproduct, van tandpasta en handzeep tot douche gel.
Verdikkingsmiddelen
Shampoos worden dikker door een reactie tussen de oppervlakteactieve stof en zout. Soms voegen fabrikanten bepaalde polymeren als verdikkingsmiddel toe.
Conserveermiddelen
Conserveermiddelen worden toegevoegd om te voorkomen dat de shampoo wordt aangetast door bacteriën, schimmel of gist. Veel gebruikte conserveermiddelen zijn parabenen en ureumderviaten.
Verschillende kleurstoffen worden toegevoegd om de shampoo een aangename kleur te geven. In de meeste soorten shampoo heeft de kleurstof verder geen enkele functie. Er zijn wel enkele shampoos waarbij een speciale toegevoegde kleurstof een beetje doorwerkt op het haar. Deze shampoos geven het haar net een beetje extra kleur.
Verzorgende stoffen
Een goede shampoo reinigt het haar niet alleen, maar maakt het ook glad, zacht en makkelijk doorkambaar. De meest verzorgende stoffen in shampoo zijn polymeren. Die zijn gemaakt van cellulose, guarpitten, de pitten van een plant uit Pakistan en India, of siliconen. Siliconen moeten wel chemisch bewerkt worden, zodat ze oplosbaar zijn in de shampoo. Twee-in-een shampoos bevatten meer van deze werkzame stoffen, zodat een aparte conditioner niet meer nodig is.
Stabilisatoren en andere hulpstoffen
Stabilisatoren worden toegevoegd om er voor te zorgen dat de shampoo stabiel blijft. Tevens worden vaak nog andere stoffen toegevoegd, zoals een zuur of juist een base om bijvoorbeeld de pH waarde van de shampoo te beïnvloeden. Een verdikker bepaalt hoe dik een shampoo is.
Parfum
Een parfum is erg belangrijk voor het success van een shampoo. Niet alleen maskeert het de chemische geur van de shampoo, maar het bepaalt ook voor een belangrijk deel het succes ervan. Zo denken mensen dat een shampoo met een citrusgeur beter reinigt en dat een shampoo met een volle, crèmige geur het haar beter verzorgt.
Extra stoffen
Cosmeticamerken voegen vaak nog wat extra stoffen toe die alleen belangrijk zijn voor de marketing van de shampoo. Zoals eerder gezegd denken mensen dat een shampoo beter reinigt als hij naar citrus ruikt, dus voegen fabrikanten dingen toe als sinaasappelschil of citroensnippers. Die stoffen maken een shampoo aantrekkelijk maar doen in feite helemaal niets voor het haar.
Hoe worden shampoos gemaakt?
Elke shampoo wordt geboren in een laboratorium. Scheikundigen mengen kleine hoeveelheden chemische stoffen om te zien hoe ze op elkaar reageren. Als ze eenmaal tevreden zijn met het resultaat maken ze een paar kilo van de shampoo en zetten de formule op papier. De formule wordt zo opgeschreven dat ze er in de fabriek mee uit de voeten kunnen en dan gaan de mensen in de fabriek aan de slag om grote hoeveelheden van de shampoo te maken. In de fabriek wordt gewerkt met stalen tanks met een inhoud tot wel tienduizend liter. De tanks zijn dubbelwandig, de ruimte tussen de wanden kan worden gevuld met koud of heet water en zo wordt de shampoo tijdens het productieproces gekoeld of verhit. In de tanks zitten ook roterende bladen, hierdoor lijkt de tank wel een mixer.
Alles in de tank
De eerste stap is om de tank deels te vullen met water. Dit dient als oplosmiddel en zorgt ervoor dat de overige stoffen in de juiste concentratie wordt gebruikt. Veelal wordt er gedemineraliseerd water gebruikt om er voor te zorgen dat het eindproduct zo puur en zuiver mogelijk is. Afhankelijk van de overige ingrediënten wordt het water verhit om er voor te zorgen dat die ingrediënten sneller oplossen. Vervolgens worden die ingrediënten in een vaste volgorde toegevoegd. Meestal gaan de tensides als eerste de tank in. De viscositiet van de tensides kan verschillen, van waterachtig tot stroperig. Ze worden in de tank gegoten uit vaten of overgepompt uit andere tanks. Dit moet zorgvuldig gebeuren, want tensides kunnen enorm gaan schuimen. Vaak moet hierna het mengsel worden verhit of moet er worden gemixt om er voor te zorgen dat de tensides goed oplossen.
Als het mengels goed verhit is, worden de ingredïenten die moeten smelten toegevoegd. Dit kunnen ‘opacifeermiddelen’ zijn, die de shampoo een parelachitge glans geven, of bepaalde verzorgende ingrediënten. Als dit allemaal goed gemengd is, wordt er koud water tussen de wanden van de tank gepompt om het mengels af te koelen. Als de shampoo afkoelt begint hij dikker te worden.
Zorgvuldig proces
Zodra het mengsel goed is afgekoeld, worden er weer ingrediënten toegevoegd. Ook dit is een nauwkeurig proces. Parfum, kruidenextracten en conserveermiddelen zijn erg gevoelig voor temperatuur en kunnen pas aan het eind van het proces worden toegevoegd. Gebeurt dit verkeerd, of in de verkeerde volgorde dan is de shampoo niet meer te gebruiken omdat hij bijvoorbeeld stinkt of omdat er bacteriën in zitten.
Als de shampoo klaar is wordt hij gecontroleerd en worden er eventueel nog wat stoffen aan toegevoegd om ‘m te corrigeren. Dit om er voor te zorgen dat elke nieuwe hoeveelheid shampoo hetzelfde is als de vorige. Zo wordt bijvoorbeeld de geur, het uiterlijk en de dikte gecheckt. Klopt er iets niet, dan wordt bijvoorbeeld een zout toegevoegd om de shampoo wat dikker te maken of er wordt nog wat extra parfum door de shampoo gemengd.
Eenmaal goedgekeurd gaat de shampoo door een hele serie pijpleidingen naar de vulafdeling, waar hij in de flacons gaat. Bij de meeste fabrikanten gebeurd dat volledig automatisch. De dop gaat er op, er wordt eventueel een etiket op geplakt en vervolgens gaan de flacons op een pallet naar de verzendafdeling. De volgende halte is de winkel en de eindhalte is je badkamer.
Waarom wassen we ons haar?
We wassen ons haar natuurlijk omdat het vuil is geworden. Waar hoe wordt ons haar vuil? Meerdere redenen. De talgklieren op onze kruin scheiden natuurlijke olie uit – chemisch gezien vergelijkbaar met olijfolie – die je haren vet maakt. Daarnaast zweet je en dat laat onder andere zout achter op je haar en hoofdhuid. Daarbovenop heb je vuil van buitenaf: uitlaatgassen, sigarettenrook, stof. Tenslotte de haarproducten die we allemaal gebruiken: gel, mousse, lak. Al dat vuil uit het haar verwijderen is veel minder eenvoudig dan het lijkt.
Op zoek naar vuil
Het meeste vuil dat op het haar en de hoofdhuid zit lost niet makkelijk op in water. Spoelen met alleen water is dus niet voldoende. Vandaar de oppervlakteactieve stoffen in shampoo. Deze moleculen zijn speciaal ontworpen om dit vuil ze verwijderen omdat ze werken als kleine bruggetjes: ze verbinden het water aan het vet en zorgen dat het vuil kan worden weggespoeld. Als je de moleculen onder een miscroscoop zou bekijken zou je zien dat ze uit twee delen bestaan. De ene kant van de molecuul wordt aangetrokken door water, de andere kant door vet. Tegelijkertijd zijn ze in staat om schuim te creëren. Het is een heel vernuftige molecuul. Zodra de shampoo op je natte haar is aangebracht komen de moleculen in actie en zoeken ze de olie, het vuil en de restjes haarlak op. Ze omsingelen dat vuil en tillen het vuil als het ware op, zodat het los komt van je haar. Vervolgens houden ze het vast in het water, zodat al het vuil wordt weggespoeld en niet meer terug komt op het haar.
En zo werkt het dus. Zo wordt shampoo gemaakt en zo zorgt hij er voor dat je haren schoon worden.
Bron: beautybrains.com
