INCI naam: Butyrospermum parkii butter
Sheabutter is afkomstig uit de Sheabutter boom (Vitellara paradoxa of Butyrospermum parkii, ook karitéboter genoemd). Deze boom groeit in 19 landen van noordelijk Afrika vanaf de Sahara woestijn in een gebied dat zich uitstrekt van Senegal tot Ethiopië. De kleine vruchten van deze boom lijken op amandelen, en ze zijn de ware bron van deze boter. De lokale bevolking gebruikt het van oudsher als olie om mee te koken en voor cosmetische en genezende doeleinden. De Sheabutter boom werd voor het eerst beschreven door de Britse onderzoeker Mungo Park in de 18e eeuw. De stof kwam rond 1920 voor het eerst naar Europa, toen er een bloeiende handel tussen West Afrika en Europa ontstond.
Het levensverhaal van de Sheabutter boom is ongelofelijk. De boom is na 15 jaar vruchtbaar, maar de echte rijpheid ontstaat pas bij een leeftijd van 45 jaar. De boom kan 50 kilo noten per jaar leveren en kan tot 200 jaar oud worden. De rijpe vruchten vallen op de grond en blijven daar tot het vruchtvlees is verdwenen als gevolg van fermentatie. De noten worden dan verzameld en gedroogd. Vervolgens kan de sheabutter op traditionele of industriële manier worden verkregen. Volgens de traditionele wijze worden de noten gewassen, gedroogd, gemalen en geroosterd en tot slot met water gemengd en gekneed tot een boter.
Naast Sheabutter wordt soms ook een Franse benaming karité of karitéboter gebruikt.
Sheabutter bestaat voornamelijk uit triglyceriden (vetten), die naast glycerine voornamelijk de volgende vetzuren bevatten: palmitinezuur, oliezuur, stearinezuur, linolzuur en arachidezuur. Daarnaast zijn er ook zogenaamde triterpene esters (verbindingen, die o.a. UV-B straling kunnen absorberen), vitamine E (een antioxidant) en fytosterolen. De laatste worden steeds meer gebruikt in cosmetica. Door hun structuur, die lijkt op die van cholesterol en de geslachtshormonen, heeft het vaak een biologische werking.
Sheabutter is een harde stof die bij lichaamstemperatuur smelt (net als cacaoboter). Hierdoor wordt het vaak in combinatie met cacaoboter gebruikt in zogenaamde massagecrèmes en lipbalsems. Net als andere vette oliën kan het ook een filmlaagje achterlaten op de huid, wat bijdraagt tot huidhydratatie. Het vermindert huidirritatie en werkt ontstekingsremmend (door de triterpene alcohols lupeol en alpha- en beta-amyrin). Hierdoor is het heel goed voor de gevoelige en beschadigde huid. Daarnaast beschermt sheabutter de huid door de aanwezigheid van antioxidanten en natuurlijke Uv-filters. De zonnebeschermende werking van sheabutter is zeer gering. De op cholesterol lijkende fytosterolen kunnen er ook bijdragen tot de anti-irriterende werking van Sheabutter, omdat de aanwezigheid van cholesterol nodig is voor de goede barrièrefunctie van de huid, wat o.a. tegen de irriterende stoffen beschermt.
Sheabutter maakt deel uit de vetfase van crèmes, bodylotions, butters, en zonbeschermende producten. Soms wordt het ook toegevoegd in de douchegels en shampoos als terugvetter (zie aldaar).
Sheabutter is een veilig cosmetisch product, dat niet toxisch en niet irriterend is.
Lees het cosmetica woordenboek
