Wat is een parfumeur?
Parfumeurs, bijgenaamd ‘neuzen’, creëren geuren. Deze vaak hoogcreatieve talenten hebben een palet van circa 3200 verschillende ingrediënten – natuurlijke, natuur identieke en synthetische – tot hun beschikking om een geur mee te ontwikkelen. De achtergrond van een parfumeur kan verschillend zijn, bijvoorbeeld scheikundig of meer artistiek. In het verleden bleef het parfumeurs-vak vaak in de familie en werd het traditioneel van vader op zoon (gelukkig nu ook meer op dochters..) doorgegeven. Zo leerde Jean-Paul Guerlain het van zijn opa Jacques Guerlain, die het weer leerde van zijn voorvaderen Aimé Guerlain resp Pierre-François Guerlain. En zo heeft Michel Roudnitska waarschijnlijk ook een aanzienlijk deel van zijn creatieve DNA te danken aan zijn vader, Edmond Roudnitska, een van de grootse parfumeurs uit de 20ste eeuw, ondermeer de creator van Diorissimo. Vroeger waren er veel meer mannelijke parfumeurs maar tegenwoordig is het veel gelijker verdeeld tussen mannelijke en vrouwelijke parfumeurs.
Eén toonaangevende (universitaire) parfumschool is het ISPCA in Versailles. Daarnaast hebben grote parfumhuizen als IFF en Givaudan een eigen interne parfumschool waar je wordt opgeleid tot neus. Ook zijn er verschillende parfumeurs actief die het vak zich meer als autodidact eigen hebben gemaakt.
Hoe werkt een parfumeur?
Er hangt een mysterieuze en romantische sfeer om de parfumwereld, maar in de dagelijkse praktijk zitten parfumeurs gewoon hard te werken achter de computer om een receptuur voor een nieuw parfum te ontwikkelen. Meestal werkt een parfumeur aan meerdere ideeën tegelijk en heeft hij/zij vele parfumcreaties op zijn bureau liggen om te beoordelen.
Voordat een parfumeur begint aan een nieuw idee bedenkt hij hoe het moet gaan ruiken. Vaak wordt dit idee voorafgegaan aan een bepaald concept, associatie of idee. Andere kunstvormen, muziek, geliefden, de natuur zijn vaak een bron van inspiratie voor een nieuwe parfumcreatie.
Vervolgens schrijft hij een eerste creatie op in de computer. Van elk ingrediënt dat wordt gebruikt wordt de precieze hoeveelheid aangegeven: bijvoorbeeld 0,01 ml patchouli, 2 ml ambergris, 0,24 ml jasmijn absolu, 1,2 ml aldehyde C11 EN. Dit zijn nog maar vier ingrediënten, maar een parfum kan wel uit honderd ingrediënten bestaan. Vervolgens wordt het recept in het laboratorium door een laborant in een kleine hoeveelheid gemaakt om te beoordelen. Je hebt soms wel 10 à 20 varianten van het parfum voordat de parfumeur tevreden is. Zo´n proces kan maanden duren, totdat de juiste formule is gevonden.
Parfumeurs kunnen zowel zelfstandig als ergens in dienstverband werken:
Je hebt parfumeurs die bij een groot parfumbedrijf werken als IFF (International Flavors & Fragrances), Firmenich of Givaudan. Daarnaast zijn er zelfstandige parfumeurs met een eigen parfummerk en soms werkt een parfumeur bij een groot modehuis als Chanel of Hermès. De manier van werken is voor iedere parfumeur net iets anders.
Parfumeurs die in dienst zijn bij een parfumbedrijf, zijn voor de buitenwereld vaak anoniem. Zij werken aan vele verschillende opdrachten voor grote merken die door bedrijven als L´Oreal en Procter & Gamble worden gegeven. De parfumeurs treden niet op de voorgrond als de maker van Gucci by Gucci, Armani He of Someday van Justin Bieber.
Want wie kent nu Ilias Emenidis de maker van Gucci by Gucci of Honorine Blanc-Hattab van Someday.
Een zelfstandig parfumeur is vaak de creator van een eigen parfum-merk. Hierdoor is de creatieve vrijheid groter en een creatie kan rustig een paar maanden staan om daarna weer opgepakt te worden. De parfumeurs zijn het gezicht van hun eigen merk en daardoor veel bekender in vergelijking met de parfumeurs van een groot bedrijf. Toonaangevende voorbeelden zijn Oliver Creed, Patricia de Nicolai en Pierre Guillaume.
Parfumeurs maken eigen werk of voor derden
Naast hun eigen werk kunnen de parfumeurs ook worden ingehuurd door grote bedrijven om een parfum te ontwikkelen. Op dit moment is Francis Kurkdjian een echte sterparfumeur. Hij heeft zijn eigen parfumhuis maar werkt ook voor een groot parfumbedrijf. Hij creëerde bijvoorbeeld Le Male van Jean Paul Gaultier, Elie Saab Le Parfum en Rumeur van Lanvin.
Ook hebben enkele grote modehuizen een eigen parfumeur in dienst. Deze bewaakt de parfumlijnen en ontwikkelt nieuwe geuren in de lijn van het modehuis. Jean-Claude Ellena voor Hermes, Mathilde Laurent voor Cartier en Jacques Polge voor Chanel.
Jacques Polge is sinds 1978 werkzaam bij Chanel als parfumeur. Een mooi voorbeeld van de werkwijze van Polge bij Chanel is zijn creatie Coco. Na het overlijden van Coco Chanel bezocht Polge haar appartement waar hij voorheen nooit was geweest. Hij was verrast door de barokke inrichting, de decoratie en de kamerschermen. Geïnspireerd door zijn bezoek aan haar appartement creëerde hij een nieuw parfum, dat haar naam kreeg: Coco. De stijl van Coco Chanel moest te ruiken zijn in dit parfum.
Lees het parfumwoordenboek om alle geurstoffen te leren kennen.
