Apotheker Joost Roth over psoriasis
Psoriasis is een chronische ontsteking van de huid. De huid gaat jeuken en er zijn perioden van tijdelijke verslechtering en verbetering. Het is zeldzaam dat de huid in zijn geheel is aangedaan. In dit artikel legt apotheker Joost Roth van Apotheek&Beauty uit wat psoriasis precies is en wat je er zelf aan kunt doen om het te behandelen.
Hoe herken ik psoriasis?
Psoriasis is te herkennen aan het hebben van enkele plekjes of uitgebreide rode plekken met witte of zilvergrijze schilfering, die gemakkelijk loslaat. Deze plekken jeuken, vooral als ze net ontstaan. Ze kunnen groot of klein zijn. Ze kunnen ook samenvloeien.
Psoriasis plekken komen vooral voor op de elleboog en knie, op het hoofd en de onderrug. Soms zitten de plekken in de lichaamsplooien, bijvoorbeeld in de liezen, de oksels, de bilspleet of onder de borsten. Meestal blijven de plekken gedurende een paar weken, echter soms blijven ze levenslang. Als ze verdwijnen, kan de huid daar tijdelijk wat lichter of juist wat donkerder blijven.
Psoriasis guttata komt vooral voor bij kinderen en jongeren. De psoriasis bestaat dan alleen uit meerdere ronde vlekjes van maximaal een centimeter, vooral op de romp, bovenarmen en bovenbenen.
Psoriasis gaat soms gepaard met nagelafwijkingen. Deze afwijkingen lijken net kleine deukjes in de nagels. Ook gewrichtsklachten komen soms voor, vooral aan vingers en tenen (artritis psoriatica). Psoriasis zit bijna nooit in het gezicht.
Immuunsysteem
Psoriasis is onderdeel van de groep ‘immune-mediated inflammatory diseases’ (IMID’s).1,2 Ons eigen immuunsysteem is betrokken en functioneert niet zoals het behoort.
Geen genezing mogelijk
Bij psoriasis is er tot op heden geen genezing mogelijk. Patiënten zullen levenslang behandeld moeten worden. Psoriasis is niet besmettelijk. Het kan op iedere leeftijd ontstaan, maar komt vooral voor bij volwassenen.
Kwaliteit van leven
Psoriasis kan flinke impact hebben op de kwaliteit van leven. Het is daarom van essentieel belang om de ziekte vroegtijdig te herkennen.1,2 De impact van psoriasis op de kwaliteit van leven van patiënt tot patiënt varieert enorm. De ernst van de ziekte wordt daarom niet alleen bepaald door de hoeveelheid huidoppervlak die is aangedaan, maar vooral ook door de plaats waar de huid is aangedaan.
Een goed voorbeeld hiervan is dat psoriasis op de handen of in het gezicht een grote invloed kan hebben op het functioneren van de persoon en zijn of haar toekomst (denk aan beroepskeuze, relaties etc.).1,2 In verschillende psoriasis richtlijnen wordt daarom dan ook niet alleen naar de uitgebreidheid van de huidafwijkingen gekeken bij het bepalen van de ernst van de psoriasis, maar ook naar de impact op de kwaliteit van leven. Patiënten met relatief milde ziekteverschijnselen, maar met psoriasis plekken op bijvoorbeeld grote delen van de hoofdhuid, de genitaliën, handpalmen, voetzolen of nagels, en patiënten die veel last hebben van jeuk, kunnen daarom toch als matig-ernstig of ernstig worden geclassificeerd.
Oorzaak
De oorzaak van psoriasis is onbekend. Psoriasis komt voor bij circa 2 tot 3% van de Westerse bevolking.1 Het komt vooral voor bij mensen van Europese afkomst. Genetische factoren spelen een belangrijke rol bij de gevoeligheid voor het ontwikkelen van psoriasis en artritis psoriatica.1
Ongeveer 40% van de patiënten met een van psoriasis en artritis psoriatica heeft een ouder (eerstegraads familielid) met dezelfde problemen. Wanneer een broer of zus is aangedaan (tweedegraads familielid), is de kans op het ontstaan van psoriasis ongeveer 7%. Wanneer één ouder is aangedaan, is deze kans circa 10%. Als beide ouders zijn aangedaan, is de kans dat iemand psoriasis krijgt circa 50%.2
Chromosomen
Inmiddels is een aantal chromosoom afwijkingen met een verhoogde kans op gevoeligheid voor de ziekte (HLA-types) ontdekt. De exacte relatie tussen deze HLA-types en het ontstaan van de ziekte is echter nog niet ontrafeld. Daarnaast zijn er onder andere associaties met genen die coderen voor ontstekingseiwitten zoals tumornecrosefactor (TNF), interleukine (IL)12/23 en IL17, die een belangrijke rol lijken te spelen.1
Wat kan psoriasis verergeren?
Psoriasis kan ontstaan of verergeren door een beschadiging van de huid; circa tien dagen na een verwonding kan op de aangedane plek een psoriasis plek (plaque) ontstaan. Dit wordt het Koebnerfenomeem genoemd.1 Zonlicht heeft over het algemeen een gunstige invloed, maar beschadiging van de huid door zonverbranding kan psoriasis ook op gang brengen.
Verschillende geneesmiddelen zoals lithium, bètablokkers, ACE-remmers, terbinafine, antimalariamiddelen en NSAID’s kunnen een rol spelen bij het ontstaan of verergering van psoriasis. Er is echter geen absolute contra-indicatie voor deze middelen.
Ook infecties kunnen psoriasis uitlokken of verergeren. Hierbij betreft het met name infecties met streptokokken welke psoriasis guttata kunnen uitlokken. Daarnaast lijkt emotionele stress een mogelijke factor te zijn bij het uitlokken of verergeren van de huidafwijkingen.1
Kan ik er zelf iets tegen doen?
Uiteraard zijn er heel wat producten en leefregels die zelf zijn toe te passen bij psoriasis. Hieronder volgen de tips, leefregels en producten die wij bij Apotheek&Beauty adviseren.
Om te beginnen is het verstandig om dagelijks een neutrale zalf of crème zonder medicijnen erin te gebruik. Gebruik deze neutrale zalf het liefst twee keer per dag of eventueel vaker. Dit helpt om uitdrogen en irritatie van de huid te voorkomen. Zo help je de jeuk, roodheid en schilfering te verminderen. Ga hiermee door, ook als de klachten zijn verdwenen.
Verzachtende en beschermende crèmes en zalven met ureum
Verzachtende crèmes en zalven met ureum kunnen ook uitstekend worden gebruikt om uitdrogen en irritatie van de huid tegen te gaan. Hieronder enkele productsuggesties:
La Roche-Posay ISO-UREA MD Baume Psoriasis
De ISO-UREA MD Baume Psoriasis van La Roche-Posay is een medisch hulpmiddel ter verbetering en verlichting van huidaandoeningen bij psoriasis. De balsem zorgt ervoor dat de plaques en huidschilfers verminderen. De huid is wordt dankzij de ureum gehydrateerd, glad en bevrijd van jeuk. Het gevolg is een langdurig herstel van de huidbarrière.
Eucerin Dermo Capillaire Shampoo met 5% Urea
Dermo Capillaire Shampoo met 5% Urea van Eucerin kan dagelijks gebruikt worden bij een droge, jeukende hoofdhuid. Deze shampoo bevat 5% ureum, waardoor de hoofdhuid meer water kan vasthouden in de huid, zodat de droogheid vermindert, schilfering verminderd en de huid zich kan herstellen. Tevens heeft het ureum een jeukstillend effect op de huid.
Loyon
Loyon is een medisch hulpmiddel van POHL-BOSKAMP. Loyon helpt bij het losmaken van hoorncellen van de buitenste huidlaag. Met de verwijdering van deze lastige schilfers kunnen jeuk en huidirritaties worden verzacht.
Probeer factoren te vermijden die de klachten verergeren
Het is allereerst belangrijk om verbranding van de huid te voorkomen. Zonlicht heeft over het algemeen een gunstige invloed, maar beschadiging van de huid door zonverbranding kan psoriasis ook juist op gang brengen. Ga dus niet direct lang in de zon liggen, maar bouw het geleidelijk op.
Ten tweede is het belangrijk om huidbeschadiging, zoals kneuzen, schaven of krabben te voorkomen. Psoriasis kan ontstaan of verergeren door een beschadiging van de huid; circa tien dagen na een verwonding kan op de aangedane plek een psoriasis plek (plaque) ontstaan.
Tevens is het advies om nagels kort, droog en schoon te houden. Dit voorkomt krabben en daarbij huidbeschadiging. Door de nagels droog en schoon te houden voorkom je een goede voedingsbodem voor schimmels en infecties. Het is daarnaast belangrijk om uitdroging van de huid te voorkomen. Ga daarom niet te heet of te lang douchen en baden. Gebruik tevens weinig of geen zeep.
Pas je levensstijl aan, maar niet teveel!
Roken of regelmatig alcohol drinken lijkt van invloed te zijn op de klachten. Het advies is daarom om een tijdje te stoppen en te kijken of er minder klachten optreden. Het bijhouden van een dagboek met situaties waarin de klachten verminderen of verergeren, is handig om te leren herkennen welke factoren invloed hebben.
Veel mensen met ernstige psoriasis schamen zich ervoor. Ze gaan bijvoorbeeld liever niet meer zwemmen, sporten of naar de kapper, omdat de plekken dan zichtbaar zijn. Wanneer dit problemen geeft, is het goed om een keer met je huisarts hierover te praten of met een psycholoog. Het kan goed helpen om onzekerheden, angsten, schaamte of somberheid te bespreken. Hoe vervelend de ziekte ook is, het mag nooit je leven beheersen.
Referenties
- Nestle FO, Kaplan DH, Barker J. Psoriasis. N Engl J Med. 2009;361:496-509.
- Van Peet PG, Spuls PhI, Ek JW, Lantinga H, Lecluse LLA, Oosting AJ, et al. NHG-Standaard Psoriasis (derde herziening) Huisarts Wet 2014;57:128-35.
Meer informatie over Apotheek&Beauty vind je op YouTube:
Deze informatie behoort tot het merkdossier van Apotheek&Beauty op BeautyJournaal en wordt je rechtstreeks aangeboden, zonder tussenkomst van de redactie.
