Artsen zijn het eens: niet alle calorieën zijn gelijkwaardig
Meer calorieën verbranden dan je dagelijks nodig hebt, is lange tijd een veel gehoord dieetadvies geweest om gewicht te verliezen. Maar helaas blijkt dat niet voor iedereen te werken. Het is beter om je focus te verleggen naar het eten van onbewerkte voedingsmiddelen en het vermijden van producten met samengestelde koolhydraten, zoals crackers, koekjes en witbrood. Als vuistregel geldt: elk product dat toegevoegde suikers bevat, bevat ook samengestelde koolhydraten.
Zijn vet en cholesterol eveneens grote boosdoeners in je dieet?
In een onderzoek van de Amerikaanse Sugar Research Foundation (SRF) uit de zestiger jaren van de vorige eeuw werd aangetoond dat vet en cholesterol een belangrijke – zo niet de belangrijkste – bijdrage leverden aan gewichtstoename en bovendien verantwoordelijk waren voor een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Deze onderzoeksresultaten hadden tot gevolg dat Amerika als natie massaal overging op toegevoegde suikers. Om de simpele reden dat met het reduceren van vet in voedingsmiddelen ook de smaak achteruit ging en dit moest worden tegen gegaan door het toevoegen van extra suikers. De dagelijkse inname van suiker en samengestelde koolhydraten door de Amerikanen schoot omhoog, terwijl de inname van vet logischerwijs naar beneden ging.
So far, so good… zou je denken. Maar niets is minder waar. Dr. David Ludwig, professor bij het voedingsdepartement van Harvard T.H. Chan School of Public Health, legt uit: “Al met al zijn de samengestelde koolhydraten vele malen erger dan de vetten die ze vervangen.”
Belangenverstrengeling geeft een vertekend beeld van de werkelijkheid
Het Amerikaanse vakblad JAMA Internal Medicine ontdekte afgelopen september echter, dat de artsen uit het betreffende onderzoek door de SRF werden betaald. Dat betekent dat zij niet onafhankelijk waren en hier duidelijk sprake was van belangenverstrengeling. De SRF had zonder enige twijfel baat bij de onderzoeksresultaten en profiteerde enorm van de omhoogschietende verkoopcijfers van suiker, terwijl consumenten keuzes maakten ten aanzien van hun gezondheid die waren gebaseerd op twijfelachtige informatie.
Pas in de jaren tachtig van de vorige eeuw kwam er wetgeving, die voortaan artsen en onderzoekers verplichtte om belangenverstrengeling te melden alvorens een onderzoeksrapport te mogen publiceren.
Maar hoe zit het nu echt?
Het is natuurlijk waar dat vet meer calorieën bevat dan koolhydraten, inclusief suikers. Ter vergelijking: 1 gram vet bevat 9 calorieën, 1 gram koolhydraten bevat 4 calorieën. Daarmee bevat frisdrank met suikers minder calorieën dan een handjevol noten (van hetzelfde gewicht). Deze logica van calorieën vergelijken gaat echter voorbij aan de effecten van de verschillende soorten calorieën op je stofwisseling. De herkomst van de calorie bepaalt namelijk hoe je lichaam hem omzet in energie.
Koolhydraten werden in het verleden altijd onderverdeeld in ‘enkelvoudig’ of ‘samengesteld’. Dr. Ludwig vindt deze onderverdeling echter misleidend en bovendien te rigide. Veel artsen zijn het daarmee eens en gaan meer en meer over op de termen ‘high glycemic index’ en ‘low glycemic index’. Om een voorbeeld te geven… Een appel bevat enkelvoudige koolhydraten en wordt daardoor snel door je lichaam omgezet in energie, maar toch is fruit beter voor je dan andere producten met enkelvoudige koolhydraten, zoals chips. Daarom beschouwt Dr. Ludwig de glycemische index (GI) als een nauwkeuriger maatstaf voor de waarde van voedsel (in termen van: goed of slecht voor je).
Teveel pieken in je suikerspiegel kunnen leiden tot diabetes
Wanneer een product een lage glycemische index heeft, dan betekent dit dat het je bloedsuikerspiegel langzaam verhoogt en daarmee ook het insuline gehalte in je lichaam geleidelijk doet toenemen. En dat is gunstig, want teveel plotselinge pieken in je insuline gehalte kunnen erin resulteren dat je lichaam resistent wordt tegen insuline, zodat je niet meer reageert op de insuline die je lichaam produceert (ook bekend als: diabetes type 2).
Voedingsmiddelen met een hoge glycemische index daarentegen – zoals snoep, croissants en scones – zorgen voor een snelle stijging van de suikerspiegel en het insuline gehalte, hetgeen voor overproductie van insuline en een snellere opslag van vet zorgt. Dr. Ludwig adviseert daarom om te kiezen voor voedingsmiddelen met een lage glycemische index, zoals meergranen pasta, volkorenbrood, fruit, bonen en noten. Ze zorgen ervoor dat je je langer verzadigd voelt, makkelijker gewicht verliest en langer gezond blijft.
“Make peace with fat”
Met bovenstaande in gedachten is het raadzaam om voortaan niet uitsluitend de focus te leggen op het tellen van calorieën. Het is ook degelijk van belang waar deze calorieën vandaan komen. Uit vetten of uit suikers.
Je hoeft vetten dan ook niet uit de weg te gaan. Make peace with fat, is het devies. Zeker de gezonde vetten, zoals avocado, olijfolie en noten. En laat je niet misleiden door producten die “fat free” op de verpakking hebben staan. Kans is groot dat deze boordevol suikers zitten.
