Apotheker Joost Roth over de nieuwste medicijnen bij eczeem

Bij Apotheek&Huid zien wij veel klanten met eczeem. Deze mensen vragen ons regelmatig om advies. Deze blog is het vervolg op mijn eerdere blog over eczeem, waarin ik vertelde welke verschillende soorten eczeem er zijn.

In dit artikel vertelt ik waar normaal gesproken de medische behandeling van eczeem uit bestaat. Ik zal iets vertellen over veelbelovende toekomstige ontwikkelingen en tot slot zal ik een aantal adviezen met jullie delen.

Behandeling met medicijnen

Medische behandeling van constitutioneel eczeem

Apotheker Joost Roth geeft uitleg over eczeem

In mijn eerdere blog heb ik de verschillende soorten eczeem uiteengezet. Nu ga ik in op de behandeling van constitutioneel eczeem, ook wel atopisch eczeem genoemd. Helaas is er bij eczeem geen oorzakelijk aanpak mogelijk. De oorzaak van eczeem is immers onbekend. De behandeling richt zich daarom op symptoombestrijding en op het onder controle krijgen en houden van eczeem.

Lokale behandeling

De medicamenteuze behandeling van constitutioneel eczeem bestaat uit lokale therapie of systemische (behandeling van het gehele lichaam) therapie. Lokale therapie bij eczeem is in te delen in twee verschillende soorten therapie:

1. lokale indifferente therapie; met vette basis creme
   
2. lokale differente therapie; met vette creme waarin bijnierschors hormoon opgenomen is
   

Bij systemische therapie spreken we van orale medicatie (via de mond toegediend). We hebben het dan over antihistaminica, antibacteriële middelen of immuun-onderdrukkende middelen.

Lokale indifferente therapie

De lokale behandeling van eczeem bestaat uit het toepassen van een aanvettend basispreparaat (crème of zalf). We noemen dit de lokale indifferente therapie. Het is de basis, dus eerste stap, voor elke behandeling. Zonder het gebruik van dit soort crèmes zal de behandeling niet slagen. Deze crème is ervoor om verdere uitdroging van de huid tegen te gaan. Het zorgt ervoor dat er minder verdamping van water uit de huid plaatsvindt, en de huid het water beter vasthoudt.

Herstel huidbarrière – heel belangrijk!

De zalflaag herstelt de barrièrefunctie van de huid. De huid wordt weer beschermd tegen prikkels van buitenaf, zoals water en zeep. Regelmatig en consequent zalven verbetert de conditie van de huid en kan een ‘opvlamming’ van eczeem uitstellen.

Wordt het een vette zalf of een dunnere crème?

De keuze van de crème of zalf is afhankelijk van 1) de vochttoestand en 2)  de ervaring en voorkeur van de patiënt of cliënt. De crème behoeft dus niet per sé een, door de huisarts of dermatoloog voorgeschreven, preparaat te zijn.

In principe wordt bij een droge tot zeer droge huid een vette crème of zalf geadviseerd. Bij een matig droge of een niet zichtbaar droge huid volstaat een vette crème of crème. In de apotheek spreken we daarom over het principe: nat-op-nat en droog-op-droog.

Wat vind je zelf prettig?

Kies een basiszalf die makkelijk smeert, goed door de huid opgenomen wordt, een neutrale geur heeft en geen irritatie geeft.

Tips bij het gebruik van een vettere crème

Bij Apotheek&Huid geven we de volgende adviezen bij het gebruik van een vettere crème of zalf:

• Probeer verschillende producten. Een positieve ervaring met een crème of zalf is belangrijk aangezien
  het dagelijks gebruikt moet worden.
• Smeer afhankelijk van de droogte van de huid de zalf en/of (vet)crème 1 tot 2 keer per dag. Smeer beter veel en vaak dan te weinig.
• Bij gelijktijdig gebruik van lokale corticosteroïden moet de indifferente zalf en/of (vet)crème minimaal 1 uur na de corticosteroïd worden aangebracht.
• Huidverzorging met indifferente middelen (met gewone vette crème)  is de basis van de behandeling, ook als het eczeem rustig is.
• Het heeft de voorkeur crèmes en zalven in tubes te gebruiken in plaats van in potten, omdat ze dan aanmerkelijk langer houdbaar zijn.
• Kies eventueel een aanvettende crème met ureum. Ureum verhoogd de waterbinding van de huid en is dus goed voor de vochttoestand van de huid en daarmee de huidbarrière. (Voorbeeld: Calmurid OTC) Let daarbij op dat 1-3% ureum toegepast bij Kinderen vaak prikt.

Behandeling met bijnierschorshormoon (corticosteroiden)

Lokaal differente therapie (met medicinale crème zoals bijnierschorshormoon) bij constitutioneel eczeem bestaat uit een behandeling met crèmes of zalven met daarin verwerkt een bijnierschorshormoon. Deze bijnierschorshormonen, oftewel corticosteroïden, remmen de ontsteking van de huid. Ze verminderen schilfering en stillen de jeuk. Doordat de bloedvaten zich vernauwen zal tevens de zwelling afnemen. Hierdoor verergert het eczeem minder snel, verminderen de branderige plekken en neemd de roodheid verder af. De huid zal zich op deze manier herstellen.

Corticosteroïden

De bijnierschorshormonen zijn op basis van sterkte ingedeeld in oplopende klassen van 1 t/m 4. Het is onduidelijk welk middel per klasse het meest effectief is. Afhankelijk van de ernst van het eczeem zal een huisarts of dermatoloog de klasse van het corticosteroïd bepalen.

De behandelstandaard van de Nederlandse huisartsen beveelt aan om, indien na twee weken behandeling met een indifferente (gewone vette) crème of zalf onvoldoende resultaat wordt geboekt de behandeling met een corticosteroïd te starten.

Volgens deze standaard heeft het de voorkeur om de behandeling bij mild eczeem (TIS-score < 3; zie vorige BLOG voor meer uitleg over TIS-score) met indifferente middelen te starten. Bij een matig eczeem (TIS-score ≥ 3 en < 6) wordt er gestart met een klasse-1-corticosteroïd en vervolgens bij onvoldoende effect met een klasse-2-corticosteroïd. Bij ernstig eczeem (TIS-score ≥ 6) wordt er gestart met een klasse-3-corticosteroïd (niet in gelaat of lichaamsplooien).

In principe wordt er geprobeerd om het gebruik van klasse 3 en 4 corticosteroïden te beperken.

Hoewel door toevoeging van ureum en of salicylzuur aan een bijnierschorshormoon theoretisch de opname van het corticosteroïd toeneemt, wordt het gebruik van combinatiepreparaten afgeraden. Advies is om dan voor een sterker werkend corticosteroïd te gaan.

Topicale immunomodulatoren (TIM’s)

Tot deze groep behoren tacrolimus (Protopic ® ) en pimecrolimus (Elidel ® ). De effectiviteit is min of meer vergelijkbaar met een corticosteroïde. Het gebruik van deze lokale calcineurineremmers wordt afgeraden voor behandeling van eczeem door huisartsen.

Teerpreparaten, hebben we die nog?

Teerpreparaten worden niet meer aanbevolen voor de behandeling van eczeem in de eerste lijn, wegens beperkt bewijs voor de effectiviteit en veiligheid.

Wet Wrap ofwel vochtig verband

De ‘Wet wrap’-behandeling betekent letterlijk behandeld worden met een vochtig verband. Bij deze behandeling wordt uw huid ingezalfd met een verdunde hormooncrème. Vervolgens wordt eerst een vochtige laag en daar overheen een droge laag buisverband aangebracht. Het vochtige verband zorgt voor afkoeling van de huid, verbetering van de hydratatie en toename van de huidopname van het bijnierschorshormoon.

Systeem Therapie, met medicijnen die je inneemt

De orale therapie bestaande uit antihistaminica, antibacteriële middelen of immuunsuppressiva laat ik hier buiten beschouwing.

Nieuwe veelbelovende middelen!

Er zijn diverse veelbelovende nieuwe middelen in ontwikkeling voor de behandeling van constitutioneel eczeem. Een nieuw lokaal middel is een smeersel met 2% crisaborole. Dit middel is al door de Amerikaanse geneesmiddelautoriteit (FDA) goedgekeurd en is het eerste nieuwe eczeemmiddel sinds 15 jaar. Het middel betreft een fosfodiësterase-4-remmer. Het middel lijkt geschikt voor mild tot matig eczeem bij zowel volwassenen als kinderen, maar er is nog meer bewijs nodig voor deze therapie.

Biologicals

Een andere nieuwe ontwikkeling is de komst van ‘biologicals’. Biologicals zijn medicijnen die geproduceerd worden met behulp van biotechnologie. Biotechnologie is een verzamelnaam voor technieken waarbij organismen zoals planten, dieren, schimmels en bacteriën worden gebruikt voor de ontwikkeling van nieuwe stoffen, voeding en medicijnen.

Aanbevelingen en tip van Apotheek&Beauty

Tot slot, we je uitgelegd dat het toepassen van een aanvettend basispreparaat (crème of zalf) binnen de behandeling van eczeem erg belangrijk is. Zonder dit soort crèmes zal de behandeling nooit slagen.

De keuze van de crème of zalf is afhankelijk van 1) de vochttoestand en 2) de ervaring en jouw voorkeur.

Onze tips bij jouw keuze:

• Kies een basiszalf die makkelijk smeert, goed door de huid opgenomen wordt, een neutrale geur heeft en geen irritatie geeft.
• Probeer verschillende producten. Een positieve ervaring met een crème of zalf is belangrijk aangezien het dagelijks gebruikt moet worden. Veel van onze klanten hebben positieve ervaringen met La Roche Posay Lipikar.

• Smeer afhankelijk van de droogte van de huid de zalf en/of (vet)crème 1 tot 2 keer per dag. Smeer beter veel en vaak dan te weinig. Avène XeraCalm is een crème die vaak goed wordt ervaren bij een zeer droge huid.

• Bij gelijktijdig gebruik van lokale corticosteroïden moet de indifferente zalf en/of (vet)crème minimaal 1 uur na de corticosteroïd worden aangebracht.
• Huidverzorging met indifferente middelen is de basis van de behandeling, ook als het eczeem rustig is.
• Het heeft de voorkeur crèmes en zalven in tubes te gebruiken in plaats van in potten, omdat ze dan aanmerkelijk langer houdbaar zijn.
• Gebruik eventueel producten met Ureum. Goed voorbeel zijn de producten van Eucerin of recentelijk ook zonder recept verkrijgbaar: Calumurid OTC.

 Tot slot: kies vooral een crème waar jouw voorkeur naar uitgaat en probeer een aantal verschillende op jouw optimale basiszalf te vinden.