Ik beluisterde onlangs een zeer interessant podcast van een Amerikaanse cosmetisch chemicus en docent over de ongebreidelde macht van consumenten over de cosmetica industrie. In geen andere industrie lijkt de macht van juist angstige, en angstzaaiende consumenten zo groot te zijn als in cosmetica. Het is fascinerend. Zelfs in de voedingsindustrie krijgen die health-food bloggers dat niet voor elkaar, hoewel het daar pas echt dodelijk belangrijk is!
Consumenten en een NGO hebben de macht
In de cosmetica zijn de afgelopen vijf jaar binnen no time een hele riedel stoffen in de ban gedaan onder druk van consumenten, gesteund door enkele machtige lobbyorganisaties, waarvan de non-governmentele organisatie Environmental Working Group in Amerika de allergrootste is, sterker nog, de complete macht over de industrie lijkt te hebben.
Stoffen in de ban
We noemen, al dan niet in de ban of nu zwaar besmet: parabenen (terwijl er niets aan de hand is met methyl- en ethylparaben!!), sulfaten (oef, yuk, droogt je huid uit), parfumstoffen, minerale olie (oef, yuk, gemaakt uit petroleum), oxybenzone (uv-filter, hormoonverstorend, en daar is wat voor te zeggen, hoewel het 1.5 miljoen keer minder invloed op het hormoonsysteem heeft dan ethinylo-estradiol, dat verwerkt is in de anticonceptiepil, die vrouwen massaal wereldwijd slikken), siliconen (oef, yuk, ja wat eigenlijk, klinkt gewoon eng). En het is wachten op een nieuwe rij stoffen….
Pseudowetenschap
Thanks to Internet. Prima medium voor nieuws, maar vooral voor nepnieuws. Ja, het is een mode woord. Maar dankzij Internet kan iedereen mondiaal zijn mening verkondigen en kunnen de angstigen elkaar vinden om verder weg te zakken in hun onvermogen tot leven (want tja….dood ga je toch) en de zwakkeren zich laten beïnvloeden door de kracht van de angstigen. Mooi spel.
Industrie laat zich leiden door de angst
Mooi spel,maar het laat je oook je wenkbrauwen fronsen als je ziet hoe een van de grootste lifestyle industriën ter wereld zich er heel makkelijk door laat beïnvloeden. Je zou denken: waar rook is, is vuur.
Als je nu toch weet als formuleerder dat je goed zit met je product, dat het doet want het moet doen, dat er legio evidence based back-up is voor veiligheid, waarom laat men zich dan toch verleiden om bepaalde stoffen waarvoor consumenten bang zijn, eruit te halen. En helemaal als je weet dat er een gebrek aan gelijkwaardige alternatieven is, maar dat realiseren de angstigen zich niet. Het was de belangrijkste boodschap die ik meekreeg van de beluisterde podcast.
Dure grap…al die stoffen in de ban
Het kost klauwen met geld, om formuleringen te vernieuwen, maar mogelijk kost het nog meer geld als de omloopsnelheid van de potten en tubes cosmetica terugloopt. Want het is natuurlijk een wereld van snelle omloop. Een nieuw product moet zich binnen een paar maanden hebben terugverdiend, zo niet, dan kan het binnen een jaar weer van de markt zijn.
Het probleem dient zich aan: gebrek aan alternatieven
Nu kun je daar tot op zekere hoogte in meegaan, maar veronderstel er geen goede alternatieven zijn? Dit probleem dient zich momenteel aan bij conservering, zo begrijp ik. Parabenen, waarvan enkele onderzoeken voor handen zijn bij dieren dat sommige stoffen uit de paraben-familie de hormoonhuishouding kunnen verstoren (en ja, er zijn ook sporen gevonden bij de mens, maar die kunnen ook uit voeding komen), zijn volledig in de ban gedaan.
Zelfs ministers in diverse landen bemoeiden zich er mee (Frankrijk, Denemarken) om de stof in de ban te laten gaan. Lees ook mijn artikel uit 2015 er nog eens over.
Schimmels, bacteriën en gisten.. in je potje
Conserveren van cosmetica moet, zo lang er water aan een product is toegevoegd. Anders ontstaan er heel makkelijk schimmels, bacteriën en gisten in een product, en daar word je pas echt goed ziek van. Sommige merken proberen zo lucht- en lichtdicht te verpakken dat conservering overbodig wordt, maar het maakt de producten ook duurder. Dus voor de massa weer niet geschikt. Net zoals je kunt gaan produceren onder farmaceutische richtlijnen. Superschoon, maar duur!
Oude stoffen van stal gehaald
Er wordt nu gebruik gemaakt van alternatieven zoals phenoxyethanol, en sommige nichemerken weten zo hun eigen weg te vinden met vernieuwende stoffen, zoals Novexpert, maar dat is op kleine schaal. Het wrange is dat phenoxyethanol echt geen beter conserveermiddel is dan parabenen, sterker nog, het is ouder en slechter en kan in potentie meer huidirritatie geven. Het bestond al voor de parabenen. Maar ok, er kleeft geen aura van hormoonbeïnvloeding aan.
Volgens formuleerders de beste conservering ooit
De parabenen worden door formuleerders wereldwijd de beste conserveringsstoffen ooit genoemd. Ze zorgen er ook voor dat een product minimaal een jaar mee gaat en indien niet opengemaakt zelfs twee jaar. Dit is voor producenten die over de hele wereld leveren (denk aan de L’ Oreals van deze wereld) heel erg belangrijk.
Industrie zoekt naarstig naar groene alternatieven
Cosmetisch chemici en producenten van cocktails van stoffen voor de cosmetische industrie luiden nu de noodklok. Zij zien momenteel producten in de markt komen die van verre van veilig zijn vanuit bacterieel oogpunt. De producten zijn niet optimaal geconserveerd. Maar er is een groot gebrek aan goede alternatieven.
Grote producenten doen oproep
Onlangs meldde een van de grootste grondstofproducenten ter wereld, Symrise, dat zij partner worden in een wereldwijde challenge voor cosmetisch chemici, in samenwerking met het Amerikaanse Green Chemistry & Commerce Council en InnoCentive, om samen aan nieuwe conserveringsstoffen te gaan werken.
Goede veilige stoffen vinden kost heel veel tijd, is die tijd er wel?
Men zit met de handen in het haar. Er is hard nieuwe kennis en innovatie nodig, maar men weet ook dat zo’n traject jarenlang duurt, voordat veiligheid voor conservering echt bewezen is. Er gaat nu al teveel tijd verloren. Want voor je het weet staat er al weer een nieuwe angstgolf voor de deur, waarop geanticipeerd moet worden door de industrie, en waarvoor de kennis en de tijd ontbreekt.
Hoe test je veiligheid nog, als dierproeven niet meer mogen…
De conserveringsfobia is voor de industrie een ramp. De industrie heeft als belangrijkste taak om producten te maken die gevrijwaard blijven van schimmels, bacterien en gisten – allemaal ziekmakende levende cellen. Maar om de werkzaamheid van je conserveringstoffen te testen heb je ook levende cellen nodig. Dierproeven mogen niet meer, het moet op huidmodellen in vitro gebeuren. Maar het is volstrekt onduidelijk of deze modellen wel veilig genoeg zijn, aldus formuleerders. Kortom: impasse.
De NGO dicteert
Ooit waren het de formuleerders die bepaalden wat er in een pot crème ging en de regulerende autoriteiten konden daarop reflecteren. Die controle lijkt vandaag de dag helemaal weg te zijn. Bloggers en consumenten bepalen wat er gebeurt, en daarover heen hangt nog een ander, Amerikaans machtsbolwerk, waaruit consumenten en bloggers putten om hun mening kracht bij te zetten: de nongovernmentele organisatie Environmental Working Group.
De app die vertelt hoe ‘ giftig’ een product is
Deze club is een geoliede organisatie met een heel krachtig marketingapparaat dat de wereld tegenwoordig dicteert wat veilige en niet veilige stoffen voor cosmetica en schoonmaakmiddelen betreft. Hun app is er ook op gericht om je ter plekke in de winkel te melden of een product ‘ giftige’ stoffen bevat of niet . Wat een heerlijk vertrekpunt (….).
De database waar zelfs de formuleerder niet meer omheen kan
Hun macht is zelfs zo groot, dat formuleerders zelfs tegenwoordig eerst de database raadplegen voordat zij met een nieuwe cremeconcept aan de gang gaan. Uit angst voor tegenvallende verkopen tot boycot van consumenten en hun blogs. De cosmetica industrie staat bol van het activisme. In 2010 schreven we al eens over het geraffineerde spel van EWG.
Krokodillentranen en toch handig de angst uitmelken
Maar het meest bizarre komt nu, en daarvoor moet de industrie toch echt eens hand in eigen boezem gaan steken. Men maakt in haar marketing handig (wijs kan ik het niet noemen) gebruik van de angst door er geheel opportunistisch mee aan de haal te gaan, en op verpakkingen te vertellen wat er allemaal NIET in het product zit. Dit is al een tijd gaande en ergerlijk.
De verpakking waaop staat wat er niet in zit
Waarom zou je iets willen kopen als je niet eens weet wat er wel in zit, maar vooral wat er niet in zit. Wat blijft er dan nog over aan genot? Wat weten we dan nog over de werkzaamheid. Hoe goed ben ‘je’ dan nog? De grootste leugen is natuurlijk om te vertellen dat iets parabenen vrij is, terwijl het vol zit met het nare phenoxyethanol. Het is een lachertje. De industrie staat er van oudsher om bekend gebakken lucht te verkopen (hoe wel er tegenwoordig echt mooie, werkzame producten zijn), nou….dit IS GEBAKKEN LUCHT, en sterker nog: er zit smaak noch kraak aan hahahaha.
Angst als geldmachine
De industrie wordt opgezadeld met een probleem van angstige consumenten, en gooit daar zelf nog een schep bovenop door die angst te gaan vermarkten. Men noemt dit opportunistische marketing.
Vervolgens loopt ze tegen een probleem aan dat er te weinig alternatieven zijn om die angst weg te nemen. Want tjsa…je kunt niet eeuwig blijven vertellen wat er NIET in je product zit, en in de verte al het leger met schadeclaims in de handen zien opdoemen omdat je producten vollopen met levende organismen.
Stop met klagen, doe aan educatie, take the lead
Het wordt tijd dat de industrie ophoudt met haar opportunistische marketing, de leiding weer neemt, haar formuleerders de macht terug geeft en zelf het publiek gaat onderwijzen. Potten verkopen zijn een doel, educatie moet dat ook zijn. Laat dat niet over aan een NGO, en al helemaal niet aan angstige bloggers. Get real, be proud, schut dat adagio van ‘ hope in a jar’ van je af. Wees eerlijk en trots, er worden immers hele mooie producten gemaakt tegenwoordig. Los van de druk van de angsthazen. Let’s focus.
Tot slot: in 2010 schreef de zeer vermaarde (wijlen) cosmetisch chemicus Johann Wiechers een prachtig steekhoudend betoog over het gebrek aan transparantie in de cosmetica industrie ten aanzien van nanotechnologie, op BeautyJournaal. Maar het verwijt kan moeiteloos op alle ontwikkelingen geplakt worden. Must read.
