De afgelopen vier decennia is er heel veel onderzoek gedaan naar het effect van zonlicht op onze huid en hoe we onze huid moeten beschermen. Daardoor zijn niet alleen zonnefilters en zonproducten enorm verbeterd maar zijn ook een hoop wijdverbreide misverstanden aan het licht gekomen. Bovendien, er worden steeds meer toevoegingen aan zonneproducten gedaan om jouw huid te beschermen, maar heb je ze echt nodig?
Uv-A en UV-B
Eén van die misverstanden betreft het verloop van de kracht van Uv-A en Uv-B straling gedurende een heldere, onbewolkte dag. Die stijgt gedurende de ochtend, piekt rond de middag en neemt daarna weer geleidelijk af. Toch wordt er in veel wetenschappelijke literatuur over het onderwerp nog steeds beweerd dat de intensiteit de van Uv-A de hele dag gelijk blijft.
Daarnaast is inmiddels ondubbelzinnig bewezen dat de kracht van zowel Uv-A als Uv-B gedurende het jaar nogal varieert: de kracht piekt in de zomer en is hartje winter op zijn zwakst, een verschil dat groter wordt naarmate je verder van de evenaar verwijderd bent Desalniettemin is in literatuur nog steeds te lezen dat de kracht Uv-A straling overal op aarde op elk dag van het jaar hetzelfde is.
Factor 30
En het vervelende is: op misverstanden als deze wordt ons geadviseerd om het hele jaar, zelfs hier op het noordelijk halfrond onze huid grondig tegen de zon te beschermen. We moeten allemaal elke dag minstens factor 30 gebruiken, zo luidt het advies. Is dat echt wel nodig?
Minemal erythema dose
Schade door zonlicht wordt onder meer gemeten in MED, oftewel Minemal erythema dose. Eén MED is de hoeveelheid zonlicht die een blanke huid rood doet verbranden. Hier in Nederland, en in de rest van Noord-Europa, krijgen we 360 dagen per jaar minder dan 1 MED tijdens normale buitenactiviteiten. Zes maanden per jaar krijgen we minder dan 0,1 MED en dertig dagen per jaar zelfs minder dan 0,01 MED.
Vitamine D
Is het met die hoeveelheden straling nou echt nodig om dag in, dag uit zo drastisch te smeren? We hebben tenslotte ook wat blootstelling aan zonlicht nodig om voldoende vitamine D aan te maken. Het is een ander verhaal als je de hele dag grotendeels naakt op een strand ligt te bakken of als je in Torremolinos of Miami woont, waar de zon veel intenser is. Maar ook in Nederland als je september in je vestje een ommetje maakt?
Infrarood
De afgelopen tien jaar hebben onderzoeken in laboratoria aangetoond dat blootstelling aan infrarood licht vervelende gevolgen heeft op cellulaire modellen en op de menselijke huid.
Claims
Aan de hand van deze resultaten heeft men geconcludeerd dat het infrarode deel van het zonnespectrum (ook wel IR-A genoemd) bijdraagt aan vroegtijdige huidveroudering en er dus filters in zonneproducten moeten zitten die onze huid hiertegen moeten beschermen. Daardoor hebben we nu massa’s zonneproducten die niet alleen claimen dat ze beschermen tegen Uv-A en Uv-B maar ook tegen IR-A.
Echter, het IR-A dat bij deze laboratoriumonderzoeken wordt gebruikt is vele malen intenser dan wat we bij normale blootstelling aan de zon op onze huid krijgen. Als je buiten ligt, onder een heldere hemel, is je huid blootgesteld aan maar één tiende van die hoeveelheid IR-A. Loop je buiten, je lijf is dan verticaal, dan is dat zelfs maar één vijftigste. Dat is een tamelijk drastisch en belangrijk verschil.
Huidveroudering
Je kunt je afvragen hoe relevant die resultaten van die laboratoriumonderzoeken in het dagelijks leven zijn. Moeten we wel zo bang zijn voor huidveroudering door infrarood? Een geringe dosis infrarood, zoals we die in het dagelijks leven krijgen, is eerder goed voor onze huid. Moeten we dan wel smeren om die te blokkeren?
Dreiging
Dat is het probleem: een laboratorium stelt vast dat iets in het zonlicht mogelijk gevaarlijk kan zijn en de cosmetica-industrie gaat meteen producten maken én promoten die ons tegen dat mogelijke gevaar beschermen, zonder er verder bij stil te staan of dat gevaar ook wel echt dreigt in het gewone leven. Zo zijn er nu al producten die claimen dat ze beschermen tegen het blauwe spectrum van de zon, zonder dat iemand weet of dat nou echt wel nodig is.
Vertrouwen
We moeten zonneproducten kunnen vertrouwen. De meesten onder ons zijn niet erg thuis in kreten als IR-A, MID of zelfs SPF. We willen gewoon kunnen vertrouwen dat de producten die we aanschaffen veilig zijn en ons afdoende beschermen. We moeten er op kunnen vertrouwen dat de cosmetica-industrie integer is en doet wat hij belooft.
Wankelend vertrouwen
Dat vertrouwen wankelde onlangs toen bekend werd dat in een laboratoriumonderzoek was aangetoond dat zes veelgebruikte zonnefilters al na één dag terug te vinden zijn in het bloed. Er werd veel over geschreven, ook door ons.
Onderzoek naar het effect van de zon op onze huid is uitermate nuttig en blijft nodig. Maar voorzichtigheid blijft geboden. Als een bepaald gevaar wordt vastgesteld in een laboratorium betekent dat niet dat we meteen zonneproducten moeten hebben die ons beschermen tegen dat gevaar.
Gezondheid
Er moet eerst rustig en kalm worden uitgezocht hoe groot het gevaar in het dagelijks leven nou echt is. Is het echt nodig om ons meteen zo grondig te beschermen? Komt onze gezondheid en ons welbevinden in gevaar als we dat niet doen? Moeten we echt zoveel smeren?
De cosmetica-industrie heeft de afgelopen vier decennia erg veel bijgedragen aan onze gezondheid. We hebben nu goede producten om onszelf te beschermen tegen zonneschade, met een hogere SPF en in prettige formules die mijlenver verwijderd zijn van de vette lotions van vroeger.
Voorzichtig blijven!
Nieuw onderzoek en steeds betere producten: het is altijd welkom. Maar fabrikanten moeten wel voorzichtig blijven zodat we ze kunnen blijven vertrouwen. Prop producten niet na ieder nieuw onderzoek propvol nieuwe filters die ons moeten beschermen tegen alweer een nieuw gevaar.
Betrouwbaar
Vertaal de hoeveelheden straling en product die in onderzoeken worden gebruikt niet meteen één op één naar het dagelijks leven. Niet alles is direct levensgevaarlijk. We hoeven onszelf niet de godganse dag, het godganse jaar helemaal dicht te smeren. Adviezen op dat gebied dienen praktisch en betrouwbaar te zijn. Zodat we zonneproducten en de cosmetica-industrie kunnen blijven vertrouwen en onszelf afdoende kunnen blijven beschermen.
