Na een operatie krijgt gemiddeld één op de twee mensen een hypertrofisch litteken. Zo’n litteken is meestal opvallend, storend en pijnlijk. Er is een behandeling die simpel is en vaak goed werkt. Lees hier alles over littekentherapie met siliconen.
Littekens horen bij het leven
Gemiddeld krijgen 100 miljoen mensen per jaar een litteken. In sommige culturen zijn littekens een teken van schoonheid. Ze zijn echter in de meeste Westerse culturen vaak niet gewenst.
Je kunt enorm veel last hebben van opvallende en afwijkende littekens. Sterker nog: ze kunnen een grote impact hebben op je leven. Het kan dat je bepaalde dingen niet meer kunt of durft te doen. Door klachten of schaamte.
Littekens kunnen ontsporen
Littekens bestaan uit stug collageenweefsel. Het vervangt de normale huid nadat deze beschadigd is. Bij een normale genezing heb je weinig klachten. Er blijft dan na het herstel een dunne, huidkleurige streep over.
Soms kan de wondgenezing ontsporen. Er kan dan een opvallend litteken ontstaan dat voor klachten zorgt. Dit komt helaas vaker voor dan je denkt. Van de mensen die geopereerd worden krijgt 40 tot 70 procent een hypertrofisch litteken. Het is de meest voorkomende vorm van afwijkende littekens.
Hypertrofische littekens
Een hypertrofisch litteken ontstaat nadat je huid zonder opzet is beschadigd, bijvoorbeeld door een brandwond of een ongeluk. Of nadat je huid met een reden is aangetast, zoals tijdens een operatie.
Een hypertrofisch litteken is opvallend. Het wijkt af van je normale huid. Het is vaak verheven, breed en anders van kleur. Dit litteken geneest langzamer dan normaal. Het kan er lelijk en storend uitzien.
Hypertrofische littekens kunnen je sociale leven belemmeren. Je kan veel jeuk- en pijnklachten ervaren. Ook kan het zorgen voor schaamte. Soms kan je door dit litteken minder goed bewegen. Je klachten gaan niet altijd vanzelf over. Je kan er last van blijven houden.
Soms meer kans op probleemlittekens
Iedereen kan een hypertrofisch litteken krijgen. Toch is je kans hierop in sommige gevallen groter. Hypertrofische littekens ontstaan het vaakst op strekkende oppervlakten. Zoals de schouders en de rug. Evenals de onderzijde van het gezicht, de hals en de oren. Op zulke plekken genezen wonden vaak minder goed. Er ontstaat dan eerder een opvallend en afwijkend litteken.
Bij mensen met een donkere huid is de kans op een opvallend litteken het grootst. Ook wanneer je al een hypertrofisch litteken hebt (gehad) loop je meer risico.
In deze gevallen kan je het beste uit voorzorg je litteken behandelen. Hoe eerder je begint, hoe groter de kans dat je klachten en afwijkende littekens voorkomt.
Een behandeling voor minder opvallende littekens
Litteken siliconentherapie is een goed hulpmiddel om verdikte en brede littekens te behandelen. Het wordt al sinds de jaren ‘80 gebruikt bij littekens. Met name voor het behandelen en het voorkomen van hypertrofische littekens.
Siliconenverbanden en siliconen gels hebben een gunstige werking op de huid. Het materiaal houdt de verdamping van water uit de huid tegen. In medische termen noemen we deze werking ‘occlusie’. Mede hierdoor zorgen siliconenproducten voor een afname van dikte, roodheid, pijn en jeuk. Dit is in klinische studies bewezen.
Het helpt je ook bij het voorkomen
Litteken siliconentherapie werkt goed bij bestaande hypertrofische littekens. Daarnaast helpt de behandeling ook bij het voorkomen ervan. Je start dan al vóór je litteken afwijkende kenmerken vertoont.
Door vroeg te beginnen kan je de genezing vlotter laten verlopen. Ook heb je bij een vroege start meer kans dat je het uiterlijk van het litteken kan verbeteren. Het kan je zelfs helpen om een afwijkend litteken te voorkomen.
Hoe gebruik ik siliconen bij littekens?
De behandeling geeft het beste resultaat wanneer je er vroeg mee begint. Hierbij geldt: ‘hoe eerder, hoe beter.’ Je mag beginnen met de behandeling zodra de wond volledig gesloten is. Gemiddeld is dit na 2 weken.
Wanneer siliconen 12 tot 24 uur per dag gedragen worden, bereik je het beste resultaat. Na 2 tot 3 maanden moet het litteken er beter uit gaan zien. Bezoek een plastisch chirurg of dermatoloog wanneer je na deze tijd nog geen verbetering van het litteken ziet.
Minder littekens: een siliconenpleister of een gel?
Siliconenpleisters gebruik je meestal op littekens die door kleding bedekt worden. Op de in het oog springende lichaamsdelen wordt meestal een gel gebruikt. Denk hierbij aan littekens in het gezicht.
Ze zijn beide eenvoudig te gebruiken. Breng siliconenpleisters op het litteken aan. Zorg hierbij dat je ook 1 tot 2 cm rondom het litteken bedekt. siliconen gels breng je over het algemeen tweemaal daags op het litteken aan. Vervolgens laat je het aan de lucht opdrogen. Sommige siliconengels- en verbanden bevatten ook UV-bescherming.
Siliconen gels of siliconen pleisters zijn vrij verkrijgbaar. Bijvoorbeeld van BAPscarcare of Scarban. Indien voorgeschreven komt deze littekenbehandeling in aanmerking voor een vergoeding.
Kortom: Litteken siliconentherapie werkt goed bij hypertrofische littekens. Het helpt bij het verminderen én voorkomen ervan!
- Dit artikel is geschreven door dr. Sander Kant. Samen met Prof. plastisch chirurg Corrado Maria Durante werkt hij mee aan een wetenschappelijke publicatie over littekenbehandeling in het Wounds International. Daarover lees je hier meer.
Bronnen:
Sund B. New developments in wound care. London: PJB Publications. 200:1-255. | Gauglitz GG, Korting HC, Pavicic T, Ruzicka T and Jeschke MG. (2011). Hypertrophic scarring and keloids: pathomechanisms and current and emerging treatment strategies. Mol Med. 17: 113-25. | Neligan P. Chapter 16: Scar prevention, treatment, and revision. Plastic Surgery, Volume 1: Principles. 2013, p. 297-318. | Berman B, Perez OA, Konda S, et al. (2007). A review of the biologic effects, clinical efficacy, and safety of silicone elastomer sheeting for hypertrophic and keloid scar treatment and management. Dermatologic surgery : official publication for American Society for Dermatologic Surgery [et al]. 33: 1291-302; discussion 302-3. | Gold MH, McGuire M, Mustoe TA, et al. (2014). Updated international clinical recommendations on scar management: part 2–algorithms for scar prevention and treatment. Dermatologic surgery : official publication for American Society for Dermatologic Surgery [et al]. 40: 825-31. | Lyle WG and Plastic Surgery Educational Foundation DC. (2001). Silicone gel sheeting. Plastic and reconstructive surgery. 107: 272-5. | Nikkonen MM, Pitkanen JM and Al-Qattan MM. (2001). Problems associated with the use of silicone gel sheeting for hypertrophic scars in the hot climate of Saudi Arabia. Burns : journal of the International Society for Burn Injuries. 27: 498-501.
