In oktober 2022 was ik op uitnodiging van Esse Skincare in Zuid-Afrika om een vijfdaagse training te volgen over het microbioom van de huid. Een van de highlights voor mij was het interview met de grondlegger, Trevor Steyn.
Talg: een ontwikkeling van 300 duizend jaar
Hij drukte mij op het hart hoe belangrijk talg is op de huid, voor onze gezondheid. De evolutie heeft er zeker 300.000 jaar over gedaan om onze huid zo goed te beschermen en haar gezond te houden, dankzij uniek samengesteld talg. En wat doen wij: binnen honderd jaar, met de komst van zeep, strippen wij dagelijks talg van de huid en beschadigen daarmee het microbioom.
De hamvraag: cosmetica of gezondheidsproduct….
Omdat ik in die week zoveel leer over de rol die het microbioom van onze huid speelt, bij onze totale gezondheid, vraag ik me af of de skincare die hij ontwikkeld heeft nog wel cosmetica is, of toch meer een gezondheidsproduct. Een volmondig ja, zal vanuit zijn persoonlijke perspectief pas later komen. Eerst schept hij context…..
‘Er zit een diepere filosofie achter onze producten. Ze beslaan eigenlijk beide aandachtsgebieden. Zowel verzorgend als gezondheid bevorderend.
Met eten zijn we kritisch, waarom met crème niet?
‘Kijk, we weten allemaal wat een gezond dieet is. We behoren vanuit onze natuur vers voedsel te eten dat geen fabrieksbereiding heeft ondergaan, vooral afkomstig van planten. We zijn ervoor gemaakt om te eten wat van nature bij ons past, wat de aarde ons geeft. Wat de voedingsindustrie ook bedenkt, het tipt nog altijd niet aan wat deze planeet ons aanbiedt.
‘En dan komt het volgende: als het om onze huid gaat, denken de meeste mensen dat wat uit de fabriek komt beter is voor onze huid, dan wat de aarde ons te bieden heeft aan natuurlijke verzorging. Is dat niet merkwaardig? De huid is ons grootste levende orgaan, en bevat een zeer ingenieus microbioom.
Alleen voorbehouden aan de mens
Hoe uniek het microbioom van de huid is, legt Trevor uit aan de hand van bevindingen die wetenschapper Nikolaidis, in de jaren ’70 deed. Uit zijn onderzoek bleek dat het menselijk huidvet zo bijzonder is, dat het ook alleen voorbehouden is aan de mens.
Trevor: ‘Het heeft een samenstelling die je bij andere primaten niet terugvindt. De man vroeg zich toen al af of dit sebum er speciaal is om het bacteriemilieu op onze huid te ondersteunen. Dat het de goede bacteriën helpt om een evenwicht te behouden zodat ziekmakende bacteriën geen kans krijgen.
Het is merkwaardig: eerst strippen en dan terugvetten….
‘Voor mij, met mijn farmaceutische achtergrond, is het de beste vraag die de afgelopen vijftig jaar op het gebied van skincare ontwikkeling is gesteld. Kijk naar de ingrediëntenlijst van het gemiddelde huidverzorgingsproduct. In bijna geen enkele cleanser ontbreekt het huidontvettend sodium lauryl of laureth sulfaat.
Je wast je microbiota gewoon van je huid af, wat keer op keer gevolgen heeft voor de gezondheid van je huidbarrière.
Vervolgens moet je dan weer gaan terugvetten. Waar zijn we mee bezig? Wat de industrie hiervoor produceert, haalt het niet bij wat talg van nature aan de huid geeft: aan bescherming.
Verontwaardigt zegt hij vervolgens: ‘Ik vind cosmetica ontwikkelaars gewoon ronduit cynisch. Als je ziet hoe laag percentages van werkzame stoffen ook zijn en welke claims er desondanks aan gehangen worden. Het zijn niets anders dan marketingproducten om een merk te positioneren. De productiekosten zijn minimaal.’
Maar ehm, Trevor, wat maak je: skincare of een gezondheidsproduct?
En dan komt het antwoord voor zijn intrinsieke motivatie: ‘Ik ben niet per se geïnteresseerd in huid, ik ben geïnteresseerd in duurzame gezondheid. Ik ben nu begin 50 en mijn meest productieve jaren gaan nog komen. Als ik nu goed voor mezelf ga zorgen ga ik gezond zeker de 70 halen, zelfs de 90. Daar gaat het om. The time is now.
‘Tot je dertigste leef je meestal in de fast lane en zegt gezondheid je weinig. De afgelopen twintig jaar waren voor mij heel productief met mijn gezin en bedrijf. Nu denk ik: wil ik nog 20 productief gezonde jaren erbij, misschien zelfs 40? JA!
‘Weet je, ik ben nu zelfs fitter dan toen ik 30 was en ik ben veel beter in timemanagement geworden. Ik bewaak de kwaliteit van mijn tijdsbestedingen.
Gezondheidsbevorderende investering
‘Voor mij behoort Esse tot mijn algemene palet aan gezondheidsbevorderende investeringen. Ik eet ook geen fastfood, maar groenten die ik zelf verbouw.
En zijn betoog gaat verder: waarom we veel meer respect voor ons talg moeten hebben. ‘Sebum heeft een hoge energiedichtheid. Vet in ons lichaam slaan we ook op als voorraad om energie uit te putten. En wat doen we met het vet op onze huid? We spoelen het zo door de gootsteen heen.
De evolutie bedenkt alleen maar efficiënte oplossingen, dat vergeten we vaak
‘Evolutie heeft alles uitgekiend ter overleving van de soort. Het bedenkt echt geen inefficiënte oplossingen. De mens zelf wel. Evolutie heeft ons fantastische microbioom systemen gegeven die onze gezondheid helpen te waarborgen. Sebum voedt ons microbioom. En dit microbioom hebben wij hard nodig voor onze gezondheid. Net zo goed als die in de darmen, en alle microbioom systemen op deze planeet.
Biologisch zijn we niets meer dan gastheer voor de heersers van deze wereld: microben
Op mijn vraag waarom we zo obsessed zijn met onze huid en er maar van alles op smeren en laten behandelen, kan hij maar 1 argument verzinnen als wetenschapper met een microbiologisch specialisme: ‘We zijn egocentrisch, we zien onszelf als het middelpunt van het universum. Terwijl we mogelijk niet eens het middelpunt van ons eigen melkwegstelsel zijn, ha! Het dringt vooralsnog gewoon niet tot ons door dat wij echt niet de belangrijkste vorm van leven op deze planeet zijn. Sterker nog: we dienen als gastheer voor een hele wereld van microben.’
Zonder microben zouden we niet eens bestaan. Zij zijn degenen die ons gezond houden, zowel uitwendig als inwendig. Wij zijn hun voedselbron. En voor de microbiota van de huid is dat ons talg.
Wij zijn meercellige organismen, we hebben ons ontwikkeld vanuit poelen van microben – zij hebben de standaard gecreëerd.
Maar Trevor, dit is een fantastisch verhaal, waarom ga je dan skincare ontwikkelen? Notabene in een van de meest opportunistische industrieën die wij kennen, waar het bol staat van de kunstmatigheden.
Hij lacht: ‘Het is een toevalligheid geweest. Aanvankelijk verdiepte ik me er een beetje in omdat iemand mij vroeg iets te ontwikkelen, maar dat liep op niets uit. Maar een belangrijkere reden is dat ik zag hoe makkelijk het was om iets te creëren.
‘Ik kom uit de farmaceutische wereld. Testen van werkzaamheid en veiligheid staan voorop. Al die kostbare dubbelgecontroleerde onderzoeken zijn in de wereld van skincare niet nodig. Ook zag ik dat er torenhoge marketingclaims aan werkzame stoffen gehangen worden waar je lacherig van wordt. Een industrie waarin water gemixt wordt met spotgoedkope oliën, een conserveermiddel en een geurstof, dat is de basis van skincare.
‘Zelfs slapende zou ik nog betere receptuur maken,’ vervolgt hij zijn vurig betoog, ‘en dan wil je dat mensen dat gebruiken om hun sebum te vervangen. Iets waar de natuurlijk honderdduizenden jaren over heeft gedaan om te ontwikkelen. Zo zorgvuldig geconstrueerd voor onze bescherming? Dat helpt je zo, op die manier, even om zeep?
Trevor, hoe breng je dit inzicht over aan de mensheid?
Laconiek: ‘Al bedien ik maar 1% van de skincare markt en dat is niet economisch ingegeven, maar vooral populatie-gedreven. Ik heb meer een sociale missie. Zowel naar consumenten, als ook naar het bedrijfsleven. Om ze te inspireren, te laten zien dat het ook anders kan, beter kan, voor de gezondheid van de huid, het microbioom.
‘Ik wil mensen inspireren om te kijken naar de lange termijneffecten van huidgezondheid en niet te focussen op doelen voor volgende week of volgende maand.
Je wilt als mens gezond ouder worden. Bescherming van een gezond microbioom op je huid helpt daarbij. Mensen die onze filosofie en levensopvatting begrijpen, weten ons te vinden, en zullen ons gaan vinden.
Wist je dat bijvoorbeeld artsen in Oost-Europa al heel vertrouwd zijn met ons concept? In de 19e eeuw werd microbiologie al door de Oekraïense wetenschapper Ilya Metsjnikov bestudeerd, en met name hoe slechte, ziekmakende bacteriën ruimte kregen in het ecosysteem. Hij was gefascineerd over de invloed van bacteriën op ons immuunsysteem. Hij was eigenlijk de grondlegger van de probiotica. Westerse wetenschappers als Pasteur moesten niets van zijn kennis hebben. Toch, en gelukkig maar, won hij een Nobelprijs in 1908 voor zijn vooruitstrevende werk.’
Ga je meer ontwikkelen voor mensen met specifieke huidaandoeningen als rosacea, acné en dergelijke?
‘Daar zijn we al mee bezig. We hebben recent een prachtige lijn ontwikkeld, de Clarifying lijn, om acne onder controle te krijgen en dat werkt echt fantastisch. Het werkt net zo goed als regulier verkrijgbare medicatie, maar dan zonder al die nare bijwerkingen.
Acne is geen ziekte, maar een ontsteking, het hoort bij het moderne leven, maar niet bij de evolutie
‘Je moet weten dat acne geen ziekte is die van origine bij de mens hoort. Bij tribale stammen waar ik onderzoek deed op het Afrikaanse continent, komt acne helemaal niet voor.
‘Acne is een ontstekingsziekte van de huid, zoals eigenlijk alle huidziekten dat zijn. Zelfs veroudering op zichzelf is een ontstekingsziekte. De gangbare wetenschap beschouwt de barrièrefunctie van de huid vanuit het stratum corneum. Ik en mijn team bestuderen de barrièrefunctie vanuit de talgklieren, want van daaruit ontstaat acne.
Wat kunnen we doen om die omgeving te verbeteren? Er gaat veel vocht naartoe, als de pukkel ontstaat, en dat is een ideale poel voor slechte microben. Als we de barrièrefunctie in de talgklieren kunnen verbeteren en de ontsteking afremmen, zal die hoeveelheid vocht afgeremd worden, dus ook de bacteriegroei.
Is de focus op probiotica en het microbioom de zoveelste trend? Trevor schudt zijn hoofd en zegt: ‘Nee, er is hier sprake van een fundamentele shift in het menselijk denken over onze biologie.
Probiotica, zoals wij die verwerken in Esse zijn niet het volgende slakkenslijm. Wat wij doen is echt uniek.’
Beducht voor greenwashing
‘Er zijn nu hooguit vijf bedrijven in de wereld die echt serieus met levende bacteriën bezig zijn in huidverzorging. Er wordt ontzettend veel aan greenwashing gedaan: zeggen dat je microbioom-veilig bent, of dat je probiotica gebruikt, en dan gaat het om een beetje melkzuur. Leugens. Het past niet binnen de definitie van probiotica.
Lactobacillus meest gebruikt
Producten van Esse die levende bacteriën bevatten zijn onder meer het Probiotic Serum, het Sensitive Serum, de Clarifying Oil en het Probiotic Ampoule. Het gaat altijd om Lactobacillus. De meest onderzochte bacteriefamilie waarvan we ook veel bij ons dragen. Ook bij de geboorte krijgt het kind vanuit de vagina een grote hoeveelheid mee. Lactobacillus zijn in staat het bacteriemilieu in goede gezondheid te houden.
Trevor maakt voor de meeste producten gebruik van zogeheten getyndalliseerde probiotica (tegenwoordig heet dat postbiotica). Het zijn dode, intacte bacillen. Ze kunnen zich niet meer vermenigvuldigen, ook niet op je huid, maar ze ondersteunen nog wel het gunstige bacteriemilieu dankzij hun proteïnen.
Hoe verhoudt het verhaal van Esse zich met haar spannende microbenwereld tot de nieuwste ideologie in huidverzorging, dat je huid verzorgen een teken van zelfliefde is?
Moeten we van onze bacteriën gaan houden, die minuscuul kleine vriendjes gaan omarmen, als medebewoners van ons lichaam? Elke ochtend even hallo tegen ze zeggen?
Trevor lacht hard en zegt: ‘Ze eten zelfs van ons!’ ‘Echt, het is zo’n mooi samenspel, tussen jou en de buitenwereld, en hen ertussenin. Sterker nog: iedereen heeft het nu over het microbioom in onze darmen, maar geloof me: die darmen zitten eigenlijk aan de buitenkant, daar begint het al…..je huid gaat ook naar binnen via je keel.
Ook het microbioom van de darmen, begint bij de huid….
‘Je mond zit buiten je lichaam. Het microbioom van je huid is echt net zo belangrijk als het microbioom van je darmen. Jammer genoeg is het ingewikkeld om samples van je huid te nemen en de wetgeving is niet goed gereguleerd hieromtrent. Zodra het om iets gaat dat je in je mond stopt, is er strenge wetgeving, maar bij alles wat je op je huid legt, is men veel laconieker.’
De perfecte skincare routine: baden in een natuurlijk meer
Opeens moet hij denken aan de vraag die een journalist hem onlangs stelde over de perfecte skincare routine. ‘Ik antwoordde dat je jezelf het beste kan wassen in een natuurmeer. Water reinigt de huid heel goed. Zo hebben we het honderdduizenden jaren gedaan. Ruim 75 duizend generaties lang. Het is onzin te denken dat je alleen maar schoon bent als je je met zeep wast. Wetenschapper Pasteur heeft ons meer dan 100 jaar geleden heel bang gemaakt voor bacteriën. Natuurlijk, er zijn slechte bacteriën. Maar de angst heeft de zeepindustrie tot leven gewekt.
De marketing achter de soap opera
‘Ken je de geschiedenis van de Soap Opera, het is een Amerikaans fenomeen? Die tv-series waren van origine opgezet door zeepfabrikanten, als een marketingtool om hun zeepproductente verkopen.’
De moderne mens is er niet echt heel goed in vooralsnog om met de planeet en haar ecosystemen samen te werken. Dat moeten we wel concluderen. Trevor herinnert me eraan dat er in de jaren 60, tijdens de grote wederopbouw van de wereld en de hang naar welvaart kreten kwamen als ‘Meer kwaliteit van leven dankzij chemie’.
Het klinkt nu wat cynisch eigenlijk. Met chemie bedoelt men hier de opkomst van de petrochemische industrie. Talloze nieuwe stoffen kwamen de wereld in, stoffen waar de ecosystemen op onze planeet vaak niets mee kunnen.
Het nieuwe normaal
Trevor: ‘De gevoelige huid is een hot topic geworden. Maar liefst 85% van de jongeren heeft acne. Vanuit de biologie is het zo dat je je partner in je tienerjaren selecteert, voor de rest van je leven. Dacht je dat evolutie acne bedacht zou hebben als onderdeel van de seksuele selectie? Echt niet;-)
‘Maar dit is het nieuwe normaal: we hebben acne, eczeem, rosacea, een gevoelige huid. Het nieuwe normaal is ook dat we langer leven, maar als het tegenzit leven we dat leven met chronische (welvaart/ouderdoms) ziekten. Daarom ben ik ook van mening dat je nu moet investeren om gezond ouder te worden.
‘En ja, we kunnen maar beter beste vriendjes worden met alle microben die op en in ons leven. Kortom: start to love your self, all the way…..’
- Shop de verrukkelijke producten bij een salon in jouw buurt – die vind je hier.
Lees ook:
- Monique’s achtergrond verhaal met alle feiten over het microbioom van de huid
- Monique’s favoriete skincare producten van Esse
Hoe gaat een facial waarbij je 5 miljard levende bacteriën op je huid krijgt? Zo dus:
