Het is een wat krakende titel zo hé, maar dan is het maar duidelijk. Het gaat namelijk om het beschermen van je huid in de zon met een anti-zonnebrandmiddel. Drogisterijketen Etos heeft recent (april 2024) een digitaal onderzoek laten uitvoeren onder 1500 Nederlanders in de leeftijd van 24 tot 54 jaar naar hun smeer-bescherm-gedrag. Bottom line: we nemen het niet zo nauw, volgens nieuwe, strictere maatstaven. In dit artikel laat ik de resultaten van het onderzoek in grafieken zien, en daaronder ga ik persoonlijk in op sommige punten en leg ik meer uit over zonkracht en hoe je dit kunt inzetten voor adequate zonbescherming.
De centrale onderzoeksvraag
De centrale onderzoeksvraag luidde als volgt: Wat is het huidige kennisniveau van Nederlanders tussen de 25 en 54 jaar rondom risico’s van de zon en insmeren en in hoeverre nemen ze de juiste
beschermingsmaatregelen door het insmeren van zonnebrand?
Dit zijn de uitkomsten
Ik kan het onderzoek helemaal voor je gaan uitschrijven, maar ik vind het makkelijker en voor jou ook overzichtelijker om gewoon de grafieken uit het onderzoek te laten zien:
Gillend goedkoop op zonvakantie, dagenlang bakken voor ontspanning
Zo! Dit is een opsteker! Het is goed dat het beschermingsgedrag weer eens onder de loep genomen wordt. Het is een feit dat huidkanker toeneemt. Ik weet niet of we minder zijn gaan smeren, maar wel dat we steeds meer zonvakanties in een jaar nemen, en wel in gebieden op deze planeet waar de zonkracht vele malen sterker is. Als je huid weinig gewend is aan zonlicht (een bruine tint op een lichte huid type 1 of 2 staat gelijk aan een spf 2) zal je echt verbranden.
Herstelreparatietroepen gaan de mist in
Verbranden is het allergrootste probleem, en UV-B is daar verantwoordelijk voor. In mindere mate noemt men UV-A hier tegenwoordig ook verantwoordelijk voor. Vandaar je product zowel UV-B als UV-A bescherming moet hebben. Bij verbranding beschadigt je DNA. Bij zo’n beschadiging komen DNA-reparatietroepen in het lichaam in beweging. Echter, hoe vaker schade plaatsvindt, hoe groter de kans wordt dat die reparaties fouten gaan vertonen. Vergelijk het maar met een virusscanner die hiaten gaat vertonen in reparatie. Dit kan leiden tot fouten in celdelingen en dus tot tumoren.
Bij elke skinroutine wordt nu spf aanbevolen, ook voor die 5 minuten boodschappen doen
Voorheen wilde men zeggen dat je je moest beschermen als je de zon inging, 20 minuten van te voren. Dit werd vaak geïnterpreteerd als dat je echt ging zonnen, dus niet even boodschappen halen of zo. Men wil je nu ervan laten doordringen dat je elke dag spf op moet doen, omdat je altijd wel even buitenkomt.
Zonkracht altijd even sterk? Er is nuance, lees maar
Voorheen werd ook verteld dat je de zon moest mijden op het heetst van de dag als de zon het hoogst aan de hemel staat. De zonkracht zou dan ook het sterkst zijn. In dit onderzoek wil men je duidelijk maken dat de zonkracht in de ochtend even sterk is. Er zou meer nuance moeten zijn: want hij KAN even sterk zijn, maar is dat zeker niet altijd. Zo staat het ook duidelijk vermeld op de website van het RIVM.
Het is heel belangrijk om notie te nemen van de zonkracht, waar je ook bent op deze planeet en in welk jaargetijde dan ook. Vroeger (in 2014) had ik op BeautyJournaal standaard een zonkracht meter aanstaan. Tegenwoordig kun je op Buienrader klikken op UV-index en krijg je hem te zien. De zonkracht vertelt je hoe lang je onbeschermd in de zon kan zijn voordat je verbrand (maar men wil eigenlijk niet meer dat je überhaupt nog onbeschermd in de zon bent) en hoe lang je beschermd bent tegen verbranding met een spf, in combinatie met jouw huidtype (in Nederland kennen we huidtypen 1 tot 6).
Ik leg hieronder nog eens kort uit hoe je zonkracht kunt gebruiken als rekenhulp voor de beste bescherming met spf:
In de zomermaanden hebben we vaak zonkracht tussen de 5 en 7. Het KNMI geeft hier voorspellingen over. Het betekent dat je echt moet smeren met een antizonnebrandmiddel omdat je anders toch snel verbrandt.
Wat is je huidtype?
Om te kunnen bepalen welke factor geschikt is voor welk huidtype, moet je eerst het huidtype weten. Overigens wordt er in vaktermen niet over huidtype, maar over fototype gesproken, omdat het hier niet over het aanzien van het huidoppervlak gaat, maar over de lichtgevoeligheid van de huid (foto=licht). Hoe lichter de huid, hoe minder melanine er dus aanwezig is.
Er worden zes huidtypen onderscheiden:
Type I: Een zeer lichte huid, met sproeten, rossig tot lichtblond haar en grijsblauwe ogen. Dit type verbrandt zeer snel (na 5 tot 10 minuten) en wordt nauwelijks tot niet bruin, maar wel rood. Opvallend veel Engelsen voldoen aan dit type.
Type II: Een lichte huid, met vaak (donker)blond haar en blauwe tot blauwgroene ogen. Dit type verbrandt snel (na 10 tot 20 minuten) en wordt langzaam bruin. Veel Nederlanders vallen onder dit type.
Type III: Een licht getinte huid, met licht- tot donkerbruin haar en vrij donkere ogen. Dit type verbrandt zelden en anders alleen langzaam (na 15 tot 25 minuten) en wordt gemakkelijk bruin. Dit huidtype past bij mensen uit midden-Europa.
Type IV: Een getinte huid, met donker haar en donkerbruine ogen. Dit type verbrandt bijna nooit en anders alleen langzaam (na ca. 30 minuten), is van nature al bruin en wordt snel donkerder van kleur in de zon. Mensen uit de Mediterrane landen vallen in deze categorie.
Type V: Een donkere huid, met donker tot zwart haar en donkere ogen. Dit type bruint zeer goed en verbrandt nooit. Mits: dit type in zijn natuurlijke omgeving verblijft. Dan is deze huid volledig gewend aan de zonkracht in die omgeving. Blijft iemand met dit type huid langere tijd op het Noordelijk halfrond, dan zal deze huid toch ook verbranden, omdat ze nou eenmaal niet meer gewend is aan krachtige uv-straling. Het gaat hier om Aziatische mensen.
Type VI: Een donkere huid, met zwart haar en donkere ogen. Dit type bruint zeer goed en verbrandt eveneens nooit, mits dezelfde omstandigheden gelden als bij het type V. Het betreft hier mensen van het negroïde ras.
Wanneer is de zelfbeschermingstijd op?
De truc van het zonkrachtgetal, een rekensom
Zoals gezegd vallen de meeste Nederlanders onder het type II, maar als we naar het gemiddelde voor heel Europa kijken, is het type III veruit de grootste groep. Mensen van het type II kunnen dus ongeveer 20 minuten in de zon kunnen zitten zonder te verbranden, zonder gebruik van een antizonnebrandmiddel. Maar dit echt globaal genomen, een beetje natte vingerwerk dus. Is het je namelijk wel eens opgevallen dat je de ene dag sneller verbrandt dan de andere dag? Dit heeft te maken met de kracht van de zon: die stralingssterkte wisselt namelijk per dag!
Jouw persoonlijke zonkracht getal
Om nu te kunnen bepalen hoe lang iemand in de zon kan zitten zonder te verbranden, is een rekensommetje bedacht: het zonkrachtgetal. Elk type correspondeert met een eigen zonkrachtgetal:
Type I: 60
Type II: 100
Type III: 200
Type IV: 300
De zonsterkte is geen dag hetzelfde
Zoek vervolgens uit hoe krachtig de zonnestraling op deze dag is via de website van het knmi (www.knmi.nl), of via Buienradar dus. Dit cijfer varieert van 1 tot en met 10.
Als je onder het type II valt is jouw zonkrachtgetal dus 100. Vertelt het weerbericht vandaag dat de zonkracht 4 is, dan deel je die 100 door 4 (100:4=25). De uitkomst is dat je dus op deze specifieke dag 25 minuten in de zon kunt zitten zonder te verbranden. Dit kun je dus verlengen door een antizonnebrandmiddel met beschermingsfactor te gebruiken.
NOTE! Volgens de nieuwe inzichten vindt men het verstandiger als je vanaf zonkracht 3 al met adequate bescherming begint, en ook niet pas nadat je natuurlijke beschermingstijd op is, maar al VOORDAT je überhaupt naar buiten gaat! Het bovenstaande heb ik geleerd van wetenschappers, maar de afgelopen tien jaar is de massacommunicatie dus duidelijk bijgesteld. De nuances zijn eruit, beschermen moet ALTIJD, smeren, kleren (aan) en weren….zoiets.
Verbranden: niet altijd zichtbaar
Overigens moet je nooit alleen maar afgaan op het rood worden van de huid. Het rood worden is dan wel een zichtbaar teken van verbranding, maar er is ook een onzichtbaar teken: het gevoel van een zeer warme, prikkelende huid. Ook dan ben je verbrandt! Vooral bij mensen met meer pigment, dus met donkerder huiden komt dit vaak voor. Je ziet het niet, maar je voelt het wel.
Als je geen of nauwelijks pigment hebt?
Als je van nature een zeer lichte huid hebt met maar weinig melanine of te maken hebt met een huidaandoening waarbij het pigment uit de huid verdwijnt (Vitiligo) dan is het vermijden van huidverbranding een serieuze taak. Deze huid moet uit de zon blijven, of bedekt zijn met kleding en een spf 50. Verbranding leidt immers tot DNA-schade en een verhoogd risico van huidkanker. Weet ook dat een natte huid extra kwetsbaar is voor verbranding.
TOT SLOT, ga ik nog uitgebreid bij jullie terug komen op het vitamine D verhaal. Voor nu wil ik je alvast adviseren om eens per jaar je D-status te laten controleren, want hij is bij de meeste mensen veel te laag en dat leidt echt tot klachten aan het immuunsysteem.
Lees ook:
- Lees hier al onze actuele artikelen over je huid en de zon (productnieuws, tests, wetenschappelijke inzichten)
