Wie oud genoeg is, herinnert zich vast nog levendig de opkomst van de cosmeceuticals aan het begin van het nieuwe millennium Iedereen had er de mond vol van, want die cosmeceuticals waren de belofte: dit waren echt werkende potions & lotions met hoge concentraties werkzame stoffen die voorheen alleen op doktersrecept te krijgen waren. Door slimme versleutelingen op moleculair niveau doken ze door de mazen van de cosmeticawet heen. Het tegengeluid was er ook: medicinale werking mag niet, of, deze producten zijn onzin.
Inmiddels tekent zich een nieuwe trend af die wat mij betreft een serieuze opvolger van de marketingtrend van de cosmeceuticals gaat worden: cosmetica die de epigenetica van huid DNA kan beïnvloeden.
lees ook
De terminologie
In de medische wereld wordt de epigenetica gedefinieerd als de studie van de veranderingen in de genexpressie gekoppeld aan de levensstijl. In feite wordt 85%* van onze genen gemoduleerd door
onze levensstijl en ons gedrag en slechts 15%* door het verstrijken van de tijd.
Kun je het volgen? Je wordt geboren met een vast setje DNA. DNA is het drager van genetische informatie in alles dat leeft. Het bevat de instructies voor het maken van eiwitten, die de bouwstenen van cellen zijn en de meeste biologische functies vervullen. DNA is een bibliotheek met alle informatie die nodig is voor de cel en het organisme.Op hoofdlijnen is die set voor elke mens hetzelfde, in detail kunnen er verschillen zijn die tot uiting komen in uiterlijk, gedrag en gezondheid. De wijze waarop je leeft is van enorme impact op hoe die genen zich gaan gedragen.
Het kan dat je eerder verrimpelt, sneller grijs haar krijgt, dat je mentale stoornissen krijgt of ziek wordt. Allemaal al naar gelang hoe gezond of ongezond je leeft, en hoeveel stress en ellende je voor je kiezen krijgt, en hoe je daar mee om weet te gaan: veerkracht ontwikkelt of ten onder gaat….
Samenvattend: een gen is een stukje van de DNA-keten dat de codering bevat voor een specifieke eigenschap, zoals oogkleur, haarkleur, of de productie van een bepaald eiwit dat een functie in de cel vervult. Ons menselijk genoom bevat ongeveer 20.000-25.000 genen, die verantwoordelijk zijn voor verschillende functies en eigenschappen.
Eeneiige tweelingen bewijzen….
De mooiste onderzoeken naar de invloed van epigenetica zijn toch wel die onder eeneiige tweelingen gedaan. Bij mensen-setjes die hetzelfde genenprofiel hebben, maar verschillende leefstijlen, en waaraan je dat ook uiterlijk en qua gezondheid kunt aflezen. Hiernaar zijn talloze onderzoeken gedaan de afgelopen decennia.
De aan- en uitschakelaar
Leefstijl bepaalt dus mede of genen actief worden of niet. Actief worden kan goed zijn, maar ook goed fout zijn – als er genexpressies geactiveerd worden die niet gezond zijn voor je. Die aan/uit-schakelaar wordt met een moeilijk wordt ook een methyleringsproces genoemd. Je hebt goede en foute methyleringsprocessen. Ik leg je hieronder uit wat het inhoudt, het is behoorlijk technisch:
Genexpressie: DNA-methylering werkt als een “aan/uit-schakelaar” voor genen. Als een gen gemethyleerd is, wordt het vaak uitgeschakeld (gene silence), omdat het het functioneren van DNA kan verstoren, waardoor het gen minder of niet wordt afgelezen.
Welk type cel wordt het? Tijdens de ontwikkeling speelt methylering een cruciale rol in het reguleren van welke genen actief zijn in verschillende cellen. Dit draagt bij aan celspecialisatie. Zo zorgen verschillen in methyleringspatronen ervoor dat levercellen en huidcellen hun specifieke functies kunnen vervullen, hoewel ze hetzelfde DNA bevatten.
Betrokken bij ziektes: Abnormale methyleringspatronen worden in verband gebracht met verschillende ziekten, zoals kanker. In kankercellen kunnen bijvoorbeeld tumoronderdrukkende genen overmatig gemethyleerd zijn. Hierdoor worden die genen inactief en dat stimuleert tumorgroei weer.
Let op! Het DNA zelf blijft onveranderd
Het is dus een proces dat de expressie van genen beïnvloedt, zonder de genetische code zelf te veranderen. Het speelt een cruciale rol in normale biologische processen, maar wat hierboven dus ook duidelijk wordt is dat afwijkingen in methyleringspatronen kunnen bijdragen aan ziektes. Ingewikkeld he, eigenlijk.
Maar goed, wat betekent dit voor beauty en cosmetica?
In de cosmetica betekent het eigenlijk niets anders dan dat er gebruik gemaakt wordt van stofjes die schadelijke methyleringsprocessen beïnvloeden. Niet in de huid, want dat mag niet van de cosmetica wetgeving, maar op de huid, en dan heel specifiek op de keratinocyten of net in het flinterdunne laagje daaronder
Er wordt door de cosmetisch chemici heel gericht gekeken naar functies die de veerkracht van de huid goed houden, zodat je huid er mooi uit blijft zien. Men spreekt dan in populair taalgebruik over jeugd-genen: welke van die zogenaamde jeugdgenen kunnen getarget worden. Het vertaalt zich dan naar functionaliteitbehoud als hydratatie, zuurstof, regeneratie, bescherming en voeding van huidcellen.
Cosmetica met epigenetische effecten
Ik zie de afgelopen maanden mooie nieuwe introducties op dit gebied voorbij komen. Hoewel het mij nog altijd niet duidelijk is of epigenetica beïnvloedende cosmetica wel geclaimd mag worden volgens de Europese Cosmetica verordening (je moet dan wel goede onderbouwing met onderzoek voor je claims hebben en dan nog is het de vraag of je product uiteindelijk geen medicijn is….).
Clarins Double Serum
Clarins heeft een lange traditie in de ontwikkeling van mooie en zeer huidvriendelijke cosmetica. Ik herinner me dat ik ooit de CEO Olivier Courtin interviewde in 2011 (lees hier). Double Serum (introductie 1985) was een hit en dat is het nog steeds. Vandaar het Franse bedrijf nu ook besloot om inmiddels de negende versie van dit serum uit te brengen. Nog altijd met een afgesloten water- en vetfase die pas bij elkaar komen op het moment dat je de knop indrukt. Zo blijven ingrediënten vers en hoeft er nauwelijks conservering gebruikt te worden. Je hoeft ook geen consessies te doen in het samenbrengen van hoogwaardige actives: of ze wel samen kunnen in een formulering, of niet.
Tumerone uit kurkuma
In het nieuwe Double Serum staat 1 stof nu heel centraal: kurkuma ofwel geelwortel. Curcumine kennen we van de ontstekingsremmende eigenschappen voor het lichaam. De vitale eigenschappen van Tumerone worden nu pas ontdekt: het heeft eveneens krachtige ontstekingsremmende eigenschappen maar ook neurobeschermende kenmerken. Het wordt gewonnen uit de essentiele olie van kurkuma. Het heeft ook potentiele antioxidant eigenschappen en is van betekenis voor huidherstel.
Eucerin Hyaluron-Filler Epigenetisch Serum
Het feit dat Eucerin de term epigenetisch opneemt in de productnaam, getuigd wel van de overtuiging van het merk dat ze een goed onderbouwd product hebben. Dit klopt ook. Eucerin, onderdeel van het Beiersdorf concern in Duitsland, kan meerdere wetenschappelijke onderzoeken laten zien waarin het effect van de door het merk gebruikte stoffen op de epigenetica van het huid DNA wordt aangetoond.
Mind you: er vindt geen verandering in het DNA plaats. Er worden door de gebruikte stoffen boodschappen afgegeven aan de omgeving waarin het DNA gehuisvest is, de nucleos. En dit proces speelt zich alleen af op de buitenste huidlaag: die van de keratinocyten.
Omdat deze cellen constant los raken van de huid, is het ook erg belangrijk dat je dit serum blijft gebruiken, om een positief effect ervan te bemerken;-)
De Eucerin star-ingredient: Epicilline ofwel dihydromyricetine
Eucerin heeft een trademark cocktail gemaakt die Epicelline wordt genoemd. Op de INCI-lijst is de stof terug te vinden als dihydromyricetine. Het is een flavonoide met een krachtige antioxidant bescherming. In de gezondheidswetenschap kom je ook interessante toepassingen van de stof tegen bij katers door alcohol, parasitaire infectie, koorts en leveraandoeningen.
Met een beetje hulp van hyaluronzuur
Het serum bevat verder hyaluronzuur, glycine-saponine en enoxolone. Hyaluronzuur is natuurlijk sterk vochtbindend, en hoe meer vocht een cel ontvangt, hoe beter de celfuncties zullen werken. Glycine-saponine helpt bij de huideigen productie van hyaluronzuur. Enoxolone helpt het hyaluronzuur te beschermen tegen degradatie. Het remt het zogeheten hyaluronidase in de huid af. Je kent dit misschien wel van injectables: als er een bult is ontstaan, spuit de arts er hyaluronidase in, een oplosmiddel van hyaluronzuur.
De wetenschapsmedewerkers van Eucerin waarmee ik nog sprak tijdens het introductie event, European Medical Manager Cristina Wohlke Vendruscolo en Medical Manager Benelux Aurelie Jadour verzekeren me dat ook al breng je het alleen op de buitenste huidlaag aan, via communicatie prikkels worden ook celfuncties dieper in de epidermis aangezet. Zo worden dan ook de fibroblasten bereikt die zo belangrijk zijn voor collageen productie.
By the way….kun je die methyleringsprocessen ook zelf afremmen?
Ja, het is niet zo moeilijk. Adapteer een gezonde levensstijl. Je kent het riedeltje wel: vers eten, geen suiker, voldoende slaap, geen alcohol en nictoine en drugs, niet bakken in de zon, voldoende bewegen in de frisse lucht en stress management. En……je huid beschermen en verzorgen!
Cle de Peau Beauté The Serum
Over een andere boeg, maar met hetzelfde doel, gooit het luxe skincare merk Cle de Beaute het met haar introductie van The Serum.
Mooie vinding: sensorproteinen
In deze exquise concentrate wordt ook de methylisering van DNA beïnvloed: de ontsporing van dit proces, zoals we hierboven ook al omschreven. Echter wordt niet de weg van hyaluronzuren en flavonoïden bewandelt om verkeerde acties een halt toe te roepen. Cle de Peau schakelt zogeheten sensorproteïnen in, die we in grote getale op huid rond cellen hebben.
Beschermers van je huidbarrière en meer
Deze proteïnen ofwel eiwitten houden nauwlettend in de gaten of er schadelijke effecten op de huid optreden door je leefstijl. Zodra ze dit signaleren komen ze in actie als beschermers. Ze bevinden zich op je opperhuid net onder de keratinocyten. Ze voelen alles. Bottom line: ze proberen zo goed mogelijk je huidbarrière in tact te houden.
Ingenieus
Heel mooi vind ik ook dat deze eiwitten door DNA-methylering te beïnvloeden, kunnen bepalen welke genen wel of niet worden uitgelezen. In de huid kan dit bijvoorbeeld leiden tot het onderdrukken van genen die betrokken zijn bij ontsteking of veroudering, of tot de activering van DNA-herstelgenen in reactie op schade door UV-straling. Wat zit ons lichaam toch ingenieus in elkaar.
Lieflijke bloemblaadjes met superintelligente eigenschappen
In The Serum zit een onder meer een extract dat afkomstig is uit de bloemblaadjes van de Madonna lelie. Dit extract helpt in het proces om de sensorproteïnen hun werk goed te laten doen. Cle de Peau belooft dat je huid ook serieus veel stralender zal worden.
Nog even resumerend: de sensorproteïnen fungeren als schakelaars die signalen van de buitenwereld naar de celkern doorgeven, waar ze epigenetische processen zoals DNA-methylering beïnvloeden. Deze processen helpen de huid zich aan te passen aan omgevingsfactoren, schade te herstellen, en huidveroudering te reguleren. Door DNA-methylering te moduleren, spelen sensorproteïnen een cruciale rol in het behouden van een gezonde huid en het beschermen tegen schadelijke invloeden.
Maar nu kom ik toch nog even terug op mijn basisvraag of epigenetica beïnvloedende cosmetica de cosmeceuticals van weleer gaan vervangen?
Weet je wat het is, op zich is er niet eens zoveel nieuws onder de zon. Decennia terug hadden we ook die favoriete lijstjes van antioxidanten, flavonoiden, peptiden, etcetera voor huidstimulatie. Echter wisten we toen nog niet, wat we nu weten, dankzij steeds verfijndere scantechnieken: wat al die stoffen op het allerkleinste communicatieniveau in en rond de huidcellen wel niet doen. Op microniveau weten we steeds meer, en dat leidt tot nog verfijndere formuleringen. Dus ja…..is mijn antwoord.
