Schoonheid. Het is iets wat ons raakt, wat ons verbindt – en wat ons soms in verwarring brengt. Hoe meer ik erover nadenk, hoe meer ik voel dat schoonheid zoveel meer is dan symmetrie, jeugd of een gladde huid. Het gaat over energie, over karakter, over de unieke energie die iemand heeft en hoe die zich naar buiten toe manifesteert. Maar in een wereld vol gefilterde selfies en mooi bijgewerkte gezichtjes lijkt die diepere schoonheid steeds verder uit zicht te raken. En dat raakt mij. Zit ik er naast?
Hoe kunnen we schoonheid begrijpen als meer dan alleen een biologisch gegeven, en welke rol speelt authenticiteit in onze perceptie van schoonheid? En wat gebeurt er als onze drang naar perfectie onze authenticiteit verdringt?
Wat zegt die biologie nou echt?
Ze zeggen wel eens: ‘Beauty is in the eye of the beholder’. Wat de één prachtig vindt, raakt de ander nauwelijks. Schoonheid is zo persoonlijk, zo afhankelijk van wat we belangrijk vinden, wat we voelen. Dat maakt het ook zo intrigerend. Maar hoe rijmt dat met de wetenschappelijke benadering, want daar wringt voor mij ook de schoen;-)
Geeft de perfecte ratio meer kans op voortplanting?
De wetenschap vertelt ons dat we geprogrammeerd zijn om symmetrie en jeugd aantrekkelijk te vinden. Het zijn signalen van gezondheid en vruchtbaarheid, wordt er gezegd (er zijn echt mensen op deze planeet die denken dat we alleen maar voorbestemd zijn om ons voort te planten…).
Maar ik vraag me af: hoe vaak klopt dat beeld eigenlijk? Er ligt zeker onderzoek aan ten grondslag, studies met mensen die naar de aantrekkelijkheid van andere mensen kijken, en daar komen wel overeenkomsten uit. De normen voor de moderne plastische chirurgie zijn daar zelfs op gebaseerd.
Maar als ik kijk naar gezichten die perfect aan die schoonheidsnormen voldoen, voel ik vaak een afstand. Het voelt alsof er een masker tussen ons in staat. Wat blijft er over van iemands ziel als alles perfect symmetrisch en glad is (afgezien het feit dat je natuurlijk zo geboren kunt zijn;-))? Er is een verschil tussen natuurlijke en kunstmatige schoonheid:-), en die laatste krijgt steeds meer de overhand.
Wantrouwen
Ik vertel je wellicht nu iets raars, maar ik weet dat ik niet de enige ben. Mijn studie aan Cambridge University die The Psychology of Emotions heet, leerde mij dat er meer mensen zijn die een soort aangeboren wantrouwen hebben voor ‘perfecte’ gezichtjes – als deze niet genetische tot stand zijn gekomen.
Lastig communiceren zonder het non-verbale
Als journalist ben ik getraind in het lezen van lichaamstaal. Maar bij zulke gezichten, als het tot in de perfectie is doorgevoerd, zie ik weinig. Geen kleine trekjes, geen subtiele uitdrukkingen die me iets vertellen over hoe iemand zich voelt. Het is alsof de verbinding ontbreekt.
Wat ik dan nog probeer, is extra letten op de taal die iemand gebruikt. Maar zelfs dat voelt soms als een spel, een vermomming. Hoe kun je iemand echt leren kennen als het gezicht – het venster naar de ziel – verstild is? Is dit echt wat we willen? Een mooi, maar ondoorgrondelijk omhulsel? Ik vind het lastig communiceren.
De impact van de naald
Begrijp me niet verkeerd. Ik snap het helemaal als mensen zich beter voelen door een beetje botox of fillers. Een zachtere blik, minder tekenen van vermoeidheid – dat kan je echt goed doen. Maar wat gebeurt er als we doorslaan? Als we zo’n perfectie nastreven dat er niets van onze eigen expressie overblijft? Het is precies de valkuil waarin we zitten.
Een rustig gezicht maakt minder angstig
Ik hoorde eens dat hulpverleners met een rustig, minder expressief gezicht vaak als prettig worden ervaren door cliënten. Het straalt kalmte uit en helpt patiënten zich minder onzeker en angstig te voelen. Maar ik vraag me af: wat verliezen we als we allemaal voor dat kalme, neutrale uiterlijk kiezen? Waar blijft de kwetsbaarheid, de echte verbinding?
Daar staat wel weer tegenover dat een stof als botulinetoxine ook jezelf kan helpen bij depressie, omdat bepaalde neurologische signalen niet meer doorgegeven worden waardoor centra in je hersens ook minder actief worden. Complex he….
Evolutionaire biologie is de halve waarheid
En dan zijn er de woorden van sommige plastisch chirurgen die me enorm storen, waaronder die van de Amerikaan Karam. Dat we na de overgang minder aantrekkelijk ‘hoeven’ te zijn omdat we biologisch gezien niet meer nodig zijn voor voortplanting. Guttegut, hij graaide wat woorden uit een boekje over evolutionaire biologie.
Wat een onzin! Schoonheid draait toch niet alleen om reproductie? Waar blijven warmte, energie, en de uitstraling van een geleefd leven in dat verhaal? Evolutionaire biologie is misschien een verklaring, maar het kan nooit de hele waarheid zijn. Ik voel dat, maar ik worstel ermee om het goed te onderbouwen. Misschien is dat omdat schoonheid voor mij niet te vangen is in theorie. Het is iets wat je voelt, wat je ervaart – iets wat dieper gaat dan symmetrie en een strakke huid.
Authenticiteit is het nieuwe mooi, vind ik
Ik houd van mensen die zich niet laten leiden door schoonheidsnormen. Mensen die niet ‘mooi’ hoeven te zijn om te stralen. Die energie hebben, karakter, een verhaal dat ze uitdragen, en een mooie, warme energie waarmee je je graag verbindt. Authenticiteit voelt voor mij echt, veilig. Het is die echtheid die maakt dat je iemand echt kunt zien, dat je je met iemand kunt verbinden.
Maar waarom lukt het de één wel om zich mooi te voelen en de ander niet? Heeft dat te maken met zelfvertrouwen? Of met hoe je bent opgevoed? Misschien is het de mate van liefde en erkenning die je van anderen krijgt. Ik blijf me erover verbazen. Er is geen eenduidig antwoord.
Maar praktijklessen zijn er natuurlijk voldoende. Binnenkort vertel ik je mooie verhalen van cosmetisch arts Adriana Pereira, die daadwerkelijk in haar praktijk mensen gelukkiger ziet worden door kleine correcties. De andere kant, ja, die is er ook.
Social media en de eeuwige selfie
Dan is er social media, waar schoonheid steeds meer gereduceerd wordt tot een gefilterd beeld. Selfies met de perfecte glimlach, de juiste belichting, de juiste outfit. Het lijkt soms een eindeloos toneelstuk. En wat krijg je ervoor terug? Complimenten als ‘Wat ben je mooi’. Wat moet je daarmee? Waar is de echte interactie? Waar zijn de gesprekken die ertoe doen? Op socials gaat het om het scoren van likes, hoe uitbundiger je bewerkt bent, hoe meer likes je foto’s en video’s ontvangen. Omdat het onze perverse nieuwsgierigheid prikkelt.
Ohhh, wat ben je mooi……
Ik snap het van jongeren, die graag hun selfties posten. Je zoekt naar bevestiging, je bent nog aan het ontdekken wie je bent. Maar als je veertig-plus bent en je blijft of gaat opnieuw het perfecte plaatje najagen, wat probeer je dan nog te vertellen? Dat je er op jouw leeftijd ‘ook nog mag zijn’? Ook hier is het listig om te benoemen. Voor hetzelfde geld heb je een rotleven achter de rug en wil je een nieuw hoofdstuk in je boek beginnen. Met graag een iets opgefrist gezichtje en zo. A new you….ja! & to show it of, omdat het je helpt weer in je kracht te komen: bevestiging krijgen, lintjes, slingers, kusjes, whatever.
De overgang
Ik merk dat mijn kijk op schoonheid verandert nu ik ouder word (60 nu). Misschien komt het door de overgang, of door de uitdagingen die op mijn eigen pad kwamen, qua gezondheid. Hormonen die veranderen, een brein dat anders werkt, een lichaam dat andere proporties kreeg.
De impact van energie en resonantie
Ik voel me steeds meer aangetrokken tot energie, tot uitstraling, tot mensen die echt zichzelf kunnen zijn. Schoonheid zit voor mij steeds minder in de buitenkant en steeds meer in wie iemand is. Wat voel ik bij die ander, resoneer ik met de ander? Dat is voor mij ook steeds belangrijker geworden in de momenten dat ik mentaal de bodem bereikte. Om weer dichter bij mijzelf te komen, kracht te hervinden, mezelf te empoweren. Het confronteert je. Je ziet foto’s terug waarop je er geweldig uit zag, maar waarvan je weet dat je je in die tijd zwaar shit voelde.
lees ook
Verbinding
Ik ken mensen die yoga doen en een ongelooflijke rust uitstralen. Ze hoeven niets meer te bewijzen, en dat voel je. Maar ook daarin kan je doorslaan. Als je te veel naar binnen keert, kun je kil en afstandelijk worden.
Waar ligt de balans? Verbinding….daar wordt je als mens gelukkig van. Met jezelf, en met de ander. We zijn nu eenmaal sociale wezens, en we leven bij de gratie van verhalen, van herinneringen die ons verbinden, die ons laten snappen in welke context we staan met elkaar – in de mooie zin van het woord dan.
Wat is schoonheid echt?
Schoonheid is zoveel meer dan een glad gezicht of symmetrie. Het zit in echtheid, in energie, in verbinding. Cosmetische ingrepen kunnen helpen om je buitenkant te verzachten, daar ben ik het absoluut mee eens, maar ze zijn niet het hele verhaal. Misschien begint echte schoonheid wel met zachtheid. Voor jezelf, voor anderen.
Het is een schoonheid die je niet hoeft na te jagen. Het is er al. In jou, in mij, in ons allemaal. Grab it, hold it, to never lose it….
Ook fascinerend, Glenn Close is 77 jaar, haar huidconditie is verwarrend goed;-), en slaat de spijker op z’n kop van mijn verhaal. Misschien moet leeftijd maar arbitrair worden, ha!
