Corticosteroïden worden wereldwijd gebruikt als eerstelijnsbehandeling voor huidaandoeningen zoals eczeem. Hoewel ze effectief zijn, melden steeds meer patiënten ernstige systemische reacties na langdurig gebruik en plotselinge stopzetting. Herinner je je het dagboek van Janneke nog op BeautyJournaal?
Eigen schuld, dikke bult….
Dit fenomeen, bekend als topical steroid withdrawal, blijft controversieel omdat het nog niet systematisch is onderzocht. Nu is er eindelijk wat onderzoek, hetzij nog niet wetenschappelijk gepubliceerd maar wel als pre-print te lezen, waarin de biochemische processen van deze ernstige bijwerkingen onderzocht zijn. Het doel is de aandoening beter te leren begrijpen vooralsnog.
Wat maakt topical steroid withdrawal uniek? Veel dermatologen schrijven klachten na het gebruik van topische corticosteroïden toe aan een verergering van de oorspronkelijke huidaandoening of steroïdfobie: een angst voor steroïden. Zo heftig, het doet me denken aan hoe artsen in het begin van de twintigste eeuw nog naar vrouwelijke aandoeningen keken: het zou wel tussen de oren zitten.
Social media hielp aandacht ervoor te krijgen
Maar duizenden patiënten laten wereldwijd, vaak op sociale media, zien dat hun klachten afwijken van klassiek eczeem. Dit onderzoek onthult voor het eerst mogelijke biochemische markers en behandelingsmogelijkheden voor deze aandoening.
Neuropatsiche pijn, soms wel meer dan 3 jaar
Het team onderzoekers heranalyseerde een eerdere enquête onder 1.889 volwassenen met eczeem. Ze ontdekten dat patiënten met zelfgerapporteerde topical steroid withdrawal vaak symptomen meldden zoals een progressieve verslechtering van de huid ondanks het gebruik van topische corticosteroïden.
Ze ervoeren een volledige lichaamsuitslag, ook op plekken waar nooit corticosteroïden waren aangebracht. De huid voelde extreem branderig aan en blozen en verstoorde temperatuurregulatie kwamen vaak voor. Neuropathische pijn, ook wel zingers genoemd, was een veelvoorkomende klacht. Bij 25% van de patiënten hielden de symptomen meer dan drie jaar aan.
NAD+ in de mitochondriën slaat op hol
Deze kenmerken onderscheiden topical steroid withdrawal van atopic dermatitis en andere eczeemachtige huidaandoeningen. Dit suggereert dat het een op zichzelf staande aandoening is. Met behulp van multi-omics technieken, waaronder metabolomics, transcriptomics en microbiële analyses, ontdekten de onderzoekers dat deze aandoening gepaard gaat met een overmatige oxidatie van NAD+, nicotinamide-adenine-dinucleotide. Dit is een cruciaal molecuul in de energiehuishouding (in de mitochondriën) van cellen.
Het klinkt nu allemaal wat technisch, maar ik wil gewoon de informatie uit het onderzoek goed weergeven: het onderzoek wijst op een verhoogde activiteit van mitochondriale complex I, wat leidt tot een overproductie van NAD+. Dit heeft verschillende gevolgen.
De gevolgen van die overreactie: niet alleen een huidprobleem….
Overstimulatie van het zenuwstelsel verklaart de intense branderigheid en pijn. Een verstoorde huidbarrière, vergelijkbaar met de effecten van chronische ontsteking, werd waargenomen. Er is sprake van een overproductie van tryptofaan-afgeleide neurotoxische stoffen, die een rol kunnen spelen in het langdurige herstelproces. Deze inzichten suggereren dat topical steroid withdrawal niet alleen een huidprobleem is, maar ook een systemische aandoening met neuro-inflammatoire componenten.
Ook het huidmicrobioom raakt van slag, de slechte bacterie staph. aureus neemt toe
Interessant is dat de huidmicrobioom-veranderingen bij topical steroid withdrawal veel lijken op die bij atopic dermatitis. Patiënten hadden een overgroei van Staphylococcus aureus, net als bij atopic dermatitis. De bacteriële diversiteit was verlaagd, wat wijst op een verstoord huidmicrobioom.
Ontstekingsmarkers zoals interleukine-4 en interleukine-13 waren verhoogd. Waar atopic dermatitis wordt geassocieerd met lipidendefecten, lijkt topical steroid withdrawal juist samen te hangen met stoornissen in de vitamine B3- en mitochondriale stofwisseling. Dit bevestigt dat het een andere moleculaire basis heeft dan atopic dermatitis, wat diagnostische en therapeutische implicaties heeft.
Experimenten met medicijnen als metformine en berberine
Omdat patiënten tekenen vertoonden van overmatige NAD+-oxidatie, testten de onderzoekers twee stoffen die mitochondriale complex I remmen.
Metformine, een bekend diabetesmedicijn, verlaagt de mitochondriale activiteit. Berberine, een natuurlijk extract, heeft vergelijkbare effecten.
Klachten namen serieus af
Drie patiënten gebruikten metformine en negen patiënten kozen voor berberine. Na drie tot vijf maanden rapporteerden patiënten verbeteringen van vijf tot tachtig procent. De huidtextuur werd zachter en jeuk verbeterde van binnen naar buiten. Diepe zenuwachtige jeuk verdween eerst, gevolgd door oppervlakkige jeuk. Berberine leek een iets sterkere werking te hebben dan metformine. Er werden geen ernstige bijwerkingen gemeld, hoewel fluctuaties in symptomen, zoals opflakkeringen, nog steeds voorkwamen.
De markers kunnen gewoon worden getest
Hoewel dit een kleine studie was, opent het nieuwe wegen voor diagnose en behandeling van topical steroid withdrawal. Diagnostische criteria kunnen worden ontwikkeld om deze aandoening te onderscheiden van atopic dermatitis. NAD+- en mitochondriale complex I-markers kunnen namelijk gewoon worden getest bij patiënten.
De onderzoekers benadrukken dat grotere klinische studies nodig zijn voordat metformine of berberine als standaardbehandeling wordt aanbevolen. Toch biedt deze studie een nieuw biochemisch perspectief op een aandoening die tot nu toe vooral als een psychologische angst voor steroïden werd afgedaan.
De onderzoekers geven artsen mee dat het belangrijk om kritisch na te denken over langdurig gebruik van topische corticosteroïden. Deze studie suggereert dat langdurig gebruik van meer dan vier maanden veranderingen in de huidcellen teweeg kan brengen.
Er moet erkenning komen voor TSW
Het is van belang om topical steroid withdrawal te herkennen als een op zichzelf staande aandoening met kenmerken zoals blozen, een branderig gevoel en thermoregulatiestoornissen. Het kan nuttig zijn om supplementen of dieetveranderingen te overwegen. Hoewel berberine nog niet officieel als behandeling wordt erkend, zijn er aanwijzingen dat mitochondriale remming voordelen kan hebben. Patiënten die langdurige klachten ervaren, zouden dit moeten melden bij een arts en alternatieve behandelmethoden bespreken, zoals vochtinbrengende crèmes zonder steroïden, probiotica en ontstekingsremmende diëten.
Mijn persoonlijke nawoord:
Ik ben blij dat er eindelijk meer erkenning komt voor wat patiënten vertellen, in plaats van ze af te serveren met opmerkingen als “je houdt je niet aan de protocollen” of “je bent niet gemotiveerd.”
Mensen met deze klachten worden vaak niet serieus genomen, terwijl hun lijden overduidelijk is. Dit onderzoek laat zien dat er een biochemische basis is voor wat zij ervaren, en dat het niets te maken heeft met hysterie, angst voor medicijnen of een gebrek aan motivatie.
Starre houding
Het verbaast me keer op keer hoe star sommige artsen vasthouden aan protocollen en hoe snel ze bereid zijn om patiënten weg te zetten als moeilijk of irrationeel, puur omdat er nog geen grootschalige studies zijn gedaan naar een fenomeen.
Wat nog niet is bewezen, bestaat niet?
Maar als iets nog niet bewezen is, betekent dat niet dat het niet bestaat! Een dergelijk standpunt erop nahouden is wat mij betreft geen wetenschap, dat is een dogma. Een wetenschapper hoort zichzelf altijd vragen te blijven stellen en open te staan voor nieuwe inzichten. Juist in de medische wereld is het cruciaal om verder te kijken dan de richtlijnen en echt te luisteren naar patiënten. Hun ervaringen vormen de basis voor verdere wetenschappelijke ontdekkingen en uiteindelijk voor betere behandelingen.
Ik hoop dat dit onderzoek een eerste stap is naar een bredere erkenning van TSW en een serieuze zoektocht naar effectieve behandelingen. Patiënten verdienen beter dan de neerbuigende houding die ze nu nog kunnen ervaren. Het is tijd voor meer onderzoek, het bagatelliseren moet stoppen.
