Na heel wat jaartjes van zware parfums met hout en leer in het ‘boeket’ beginnen we weer aan een lichtere periode in parfum. En wat schetst mijn (aangename) verbazing: de roos beleeft een opleving.
Tanja Deurloo tijdens het Meiroos festival in Grasse
Spannende, sportieve roos
Rozengeur is klassiek in parfum, maar anno 2022 wordt er echt veel sportiever en spannender mee omgegaan. Tanja Deurloo, de Nederlandse parfumeur en oprichter van de prachtige parfumwinkel Perfume Lounge in Amsterdam vertelt me er alles over. Het is zoooo lekker!
Damascus roos en Meiroos
‘Je staat er wellicht niet bij stil’, valt Tanja meteen met de deur in huis in haar geurenkamer achter de mooie winkel, ‘maar er zijn veel rozensoorten, en die hebben allemaal hun eigen geurnuance en opbrengst qua olie. Toch zijn er twee die onovertreffelijk: de Damascus roos en de Meiroos. De laatste wordt ook wel de Centifolia roos genoemd omdat hij 100 rozenblaadjes heeft.
Beroemde landen voor rozenkweek
Tanja heeft diverse boeken over rozenkweek op tafel liggen en ze laat me zien dat de beroemdste kweek uit Bulgarije, Marokko, Tunesie, Moldavie, Iran en India komt. Ach, en laten we ook Grasse in Zuid-Frankrijk niet vergeten. De Damascus roos wordt ook wel de Bulgaarse roos genoemd, omdat het land beroemd is om haar kweek van de Damascus roos. Grappig genoeg geldt ditzelfde voor de Turkse roos: ook dat is de Damascus roos.
- Drie beroemde parfums met Damascus roos zijn Aromatics Elixir van Clinique (1972), Chloé van Chloé (2008) en Portrait of a Lady van Edition de parfum Frederique Malle (2010)
Distilleren of extraheren
Het vangen van de rozengeur is een mooi procédé. Zoals het met alle bloemengeuren gaat, wordt de geur vooral verkregen via distillatie of extraheren. Met het eerste proces worden via waterdamp de vluchtige stoffen uit de roos gehaald. Bij extractie gaan ze in een bad en dan worden de geurstoffen net als met thee zetten eruit getrokken.
Het gemak van het synthetische molecuul
Het zijn intensieve procedures, en daar is nu ook ook makkelijker variant bijgekomen, vertelt Tanja. ‘Tegenwoordig is men ook in staat om de belangrijkste geurstoffen in de roos, en dat zijn er drie, synthetisch na te maken. Dit levert op zich hele schrale, niet rijke geurmoleculen op, maar in een rozenparfum kunnen ze wel net een extraatje geven. Ze kunnen een compositie bijvoorbeeld frisser, lichter of iets metaliger maken. Het is een goedkope, makkelijke oplossing. De meeste parfumeurs werken met een beetje uit de natuur, en een beetje uit het lab.’
De bijzondere techniek die headspace heet
Tanja vertelt ook dat rozengeur niet per se een lieflijke geur is. De romantiek die eraan gekoppeld is, komt van de bloem zelf en haar rode kleur, als kleur van de liefde. Tanja: ‘Maar de romantiek komt ook van de vluchtige stoffen die wij ruiken als we er met onze neus boven hangen. Dat heet in vakjargon de headspace. Apparatuur hiervoor werd in de jaren negentig voor het eerst gebruikt.’
Het bloemblad ruikt wellustiger dan de geurwasem die erboven hangt
De geurbeleving van headspace is echt anders dat wanneer je uit distillaat of extract de essentiële olie of het absolu ruikt. Dan is de rozengeur groener, vertelt Tanja. ‘Je kan iets van hooi ruiken, iets honingachtigs. De geurmoleculen kunnen iets narcotiserends hebben, iets vleselijks, wellustig.’
‘Wist je dat er, zodra je een bloem plukt al een oxidatieproces in de geurmoleculen plaatsvindt? Een geplukte bloem ruikt voor voor de fijnproever ook anders dan een bloem die nog aan de struik zit.’
Voordat we alle geuren gaan ruiken die Tanja op tafel heeft gezet, komen we tot een bijzondere conclusie als het om rozengeur gaat, en passeren nog gedachten over de sekse van de rozengeur.
Toveren met geur
Eerst over de chemie van de geur. Wat wij ruiken in een parfum is niet per se zoals de roos ruikt (omdat het synthetisch gemixed is), en sterker nog, wat wij aan de bloem ruiken (wat de bloem aan geurstof vrijlaat/verdampt), is niet wat er aan geurstoffen in de bloemblaadjes zit. Volg je het nog?;-) Het is allemaal maar complexe chemie. Het maakt uit of je geur uit headspace wint of uit de blaadjes zelf.
De roos als mannengeur in het Midden-Oosten
En dan de culturele beleving van geur. In het Midden-Oosten is rozengeur al eeuwenlang een geur voor de man. Rozengeurextract opgelost in olie, dat zijn de klassieke ‘attars’. Gedragen door mannen, en dus ook beleefd als een masculine geur. Dit is van generatie op generatie overgedragen. Hoe bijzonder is het dan dat wij in het Westen aan huppelende meisjes en tederheid denken. Maar dat heeft dus met de vorm van de bloem en de kleur te maken;-)
Roos is unisex
Een roos is een bloem, zegt Tanja. ‘Het is eigenlijk helemaal niet mannelijk of vrouwelijk. Geen enkele bloem is dat. Een heel mooi voorbeeld daarvan is L’Homme a la Rose van Francis Kurkdijan. Het is in de kern een unisex geur, maar Francis vond het spannend genoeg om hem toe te wijden aan de man. Er is nu eenmaal een consumentengroep die het toch fijn vindt als parfums seksespecifiek gecommuniceerd worden. In mijn winkel doen we dit niet. Al onze parfums kunnen door mannen en vrouwen gedragen worden.’
De 11 rozengeuren uit de Perfume Lounge van Tanja Deurloo
L’Homme a la Rose van Francis Kurkdijan
Volgens de rozen-genealogie valt dit parfum onder de Spiced Rose. Wij vinden hem prachtig voor een vrouw en voor een man. Hij is warm, heeft body en is toch ook fris. In dit parfum zijn zowel de volle Damascus roos uit Bulgarije en als de helder frisse Meiroos uit Grasse gebruikt. Door het contrast met grapefruit krijgt het parfum een licht kruidig en bittere noot. De geur wordt krachtig gemaakt door salie, amber en labdanum.
Amorem Rose van ShaliniTanja noemt dit parfum een donkere, zwarte roos. Het zou een mooie boozy rose zijn, maar hij wordt geschaard onder de Middle Eastern Rose in het genealogisch overzicht. Er zit Damascus roos in, citroen, saffraan, amber en mahoniehout. De geur heeft ook iets rokerigs. Ik vind het interessant om deze rozengeur te ruiken. Er is een heel eigen karakter aan gegeven. De geur is gemaakt door meesterparfumeur Maurice Roucel.
Tobacco Rose is een sensuele mix van Bulgaarse roos, geranium en Meiroos, met een rijke basis van hooi en aardse eikenmos. Dierlijke tonen van ambergris vermengd met musk en bijenwas geven een rokerig effect. Een bijzondere interpretatie van de majestueuze roos en Tanja noemt het een ‘stoute roos’. De parfumeur vertelde Tanja eens dat de roos niet zo lieflijk is. De roos heeft doornen, moet met een mes afgesneden worden en gedijt in aarde met veel mest ofwel poep.
Wij vinden het een sexy geur. Het heeft een rokerig karakter maar ook iets mintachtigs. Dit komt door de mix met geranium die vaak toegepast wordt, zegt Tanja. ‘Van geranium worden zowel de bloem, de blaadjes als de stengel gebruikt om essentiële olie te maken.’ Hoe langer we hem ruiken, hoe rokeriger hij wordt. Bijzonder.
Donna van Lorenzo VilloresiAls je nu echt een klassiek rozenparfum wilt, kies dan Donna. Gebaseerd op de Damascus roos. Het is verfijnd klassiek, poederachtig, een beetje zepig. Zoals een rozenparfum ooit was voor de Westerse vrouw. Het is een parfum die in de aldehyde groep valt voor parfumeurs. Schoon en fris dus. In het boeket vind je ook nog jasmijn, narcis en ylang-ylang. Persoonlijk voel ik mij er niet toe aangetrokken. Te klassiek, te zepig. Tanja bewondert het parfum zeer.
Une Tonne des Roses/8 van Parle Moi de Parfum
Zijn Tonne des Roses is een heel klassieke roos, maar wel modern. Het is een vrolijke roos, zelfs zoetig. Prachtig voor jonge meiden! Luidruchtiger! Tanja vertelt dat rood fruit zorgt voor deze zoetigheid. Het is een heerlijke luidruchtige tegenhanger van het klassieke Donna.
Tanja wordt steeds vrolijker tijdens ons geurinterview. ‘Er is geen bloem waarmee je zo veelzijdig kunt parfumeren als de roos. De meeste bloemen, zoals tuberoos en jasmijn, zijn zo uitgesproken dat ze staan als een huis. Ze zijn dominant. Met de roos kun je vele creaties maken, hij laat zich makkelijk voegen. Als een multifunctioneel bouwsteentje.
3 Fleurs van Parfum d’EmpireDIT is mijn favoriete rozengeur, al jaren! Het is niet alleen maar roos, maar ook prachtig tuberoos en jasmijn is erin verwerkt. Tanja gaf al aan hoe moeilijk het is om met deze krachtige geurnoten te werken, zonder dat ze overheersend worden. Nu, dat is perfect in balans hier.3 Fleur is voor neus Marc-Antoine Corticchiato zijn moeilijkste creatie ooit geweest, vertelt Tanja, juist hier om. Wat een explosie van bloemen. Dit is wat je ruikt als je een bloemenwinkel in gaat. Tanja prijst zijn vakmanschap. Het is een floral rose, volgens de genealogie, met een beetje vegetal green.
Isparta van Pierre Guillaume is voor Tanja een onwijs verleidelijk parfum. De roos is gecombineerd met wat zoetigheid van rood fruit, maar hij is stevig dankzij oudh waardoor hij wat donkerder wordt. Het wordt een chypre roos genoemd. Het is te associeren met Portrait of a Lady, wat een roos-patchouli parfum is.
Ik vind Isparta ook zalig voor een man. Tanja zegt: ‘Ik draag hem zelf ook en vaak denk ik ‘wie ruikt er hier zo lekker’, ik vergeet dan dat ik dat zelf ben, haha’! Wat een spannende geur is dit…..een smeuiige roos. De mannen die hierover reviews achterlaten op de site van Perfume Lounge zijn lyrisch: royaal en mondain. Ze geven hem een tien. Ik weet wel welke geur ik cadeau geef, als ik een nieuwe liefde krijg;-)
Saffran Rose van GrossmithGrossmith is een van Engelands’ oudste parfumhuizen. Ik vind het een heel klassiek parfum. Tanja legt uit dat het saffraan ook zorgt voor iets donkers, iets leerachtigs. Het is een beetje spicyen daardoor interessant voor mannen, zegt ze. Ik vind de geur te belegen, iets uit vervlogen tijden. Verkleurd, vervaagde herinneringen. De geur is opgebouwd uit roos, saffraan, oudh en suede elementen. In jargon zitten de volgende geurnoten er in: saffraan, roos, kaneel, mirre, oudh, tabak, castoreum, sandelhout, labdanum, amber en guaiac hout. Wel mooi….
Ik heb echter al jaren een favoriet parfum van het huis van Grossmith op mijn verlanglijstje staan, en dat is Floral Veil. Het is zo kostbaar, en ik heb de prijs door de jaren heen alleen maar zien stijgen. Maar wie weet….op een dag….is hij van mij;-)
Rozenparfum is het handelsmerk van het klassieke Franse huis Caron. Dit is een poederige roos. Het doet mij denken aan de rozengeur waarmee ik kennismaakte in cosmetica in de jaren zeventig toen ik nog een jong meisje was. It’s not my cup of tea.Toch zit er wel een pepertje in, een witte dan. Dit maakt het parfum net iets spicier. Het is een elegante roos. Tanje vindt hem erg mooi. Hij is schoon, zegt ze, en ze vindt de roos hierin heel neutraal, bijna aseksueel. Ha! De taal van een parfumeur blijft zo prachtig…..;-)
Rose Pivoine van Patricia NicolaïTot slot neemt ze me mee naar de pioenroos. Een bloem, maar zeker geen roos. In dit parfum wordt er wel naar verwezen, maar er zit geen pioenroos in. Wél roos! Hoe leuk, Patricia de Nicolai. Ik heb haar eens ontmoet bij Tanja, en ik droeg jarenlang haar Sacre Bleue Intense parfum.
Maar deze geur heet Rose Pivoine. Hij ruikt jong en blij. Het is een luchtige roos. Ik ruik ook iets van gourmand. Ik vind het een fijn parfum. Ingetogen. Lief. Ik moet meteen weer denken aan de Koreaanse liefdesserie op Netflix waaraan ik verslaafd was: Crash landing on you.
Tot slot…..
We hebben een tafel vol rozenparfums staan. Tanja, wat vertellen deze parfums ons? ‘Roos is een geliefd ingredient in parfum. De roos beleeft alweer een paar jaar revival. Het is een hang naar nostalgie, naar verfijning na een trend van gourmand parfums en oudh. Er komt weer meer behoefte aan schone geuren. De aldehyde rozen passen heel mooi in. Van zeperig tot romantisch, van meisjesachtig tot uitgesproken wulps.’
Ik ben zelf heel blij met de roos, besluit ik. De periode van oudh, leer en suede heeft mij te lang geduurd. Ik vervreemde helemaal van mijn geliefde parfumwereld. Het was als een zware deken die over je heen viel. Ik wilde altijd vluchten als ik die geuren rook.
Welcome rose…..enlighten my soul.
Lees ook:
