Dat stress je flink ziek kan maken weten we al veel langer. Maar pas sinds kort weten we dat de invloed van stress op je microbioom en daarmee op je immuunsysteem de oorzaak is. De hersenen, de darmen en het microbioom blijken veel directer te communiceren dan we tot nu toe dachten. Nieuw onderzoek werpt weer een interessant licht op de kwestie. Bepaalde kliertjes, Brunner’s kliertjes, in de twaalfvingerige darm krijgen het zo zwaar dat ze kunnen afsterven, en dat heeft invloed op de gezonde darmbacterie populatie.
Dat we nu meer weten over de invloed van stress op je microbioom hebben we te danken aan een uitgebreid Iers onderzoek met muizen, dat er op leek te wijzen dat onder stress de hersenen bepaalde klieren in de darmen afsluit, wat vervolgens weer invloed heeft op het microbioom en daarmee op het hele immuunsysteem. En dan wordt je ziek.
Chemische signalen die gedrag beïnvloeden
Een goed voorbeeld is de invloed die stress kan hebben op het triggeren van auto-immuunziekten als bijvoorbeeld Crohn. En sommige darmbacteriën kunnen chemische signalen geven die je hersenen en je gedrag kunnen beïnvloeden.
Het is een interessante ontwikkeling. Er was al bewijs dat de bacteriën uit het microbioom de hersenen beïnvloeden maar nu wordt ook aangetoond dat de communicatie tussen hersenen en microbioom beide kanten op gaat. Hersenen en microbioom ‘praten’ blijkbaar met elkaar.
Kliertjes in de twaalfvingerige darm
Van de manier waarop dat ‘praten’ verloopt weten we nog niet zo veel. In Duitsland wordt daarom nu onderzoek gedaan naar de zogenoemde Brunner’s klieren, kleine organen die op de wanden van de twaalfvingerige darm zitten. We weten maar weinig van deze klieren, alleen dat ze veel neuronen bevatten. De wetenschappers ontdekten dat als bij muizen deze klieren worden verwijderd, de diertjes meer last hadden van ontstekingen en meer witte bloedlichaampjes aanmaakten. Dit komt overeen met de klachten van mensen bij wie door bijvoorbeeld kanker deze klieren ook zijn verwijderd.
De zo belangrijke Lacotobacillus bacteriën verdwijnen
Na meer onderzoek bleek dat door het verwijderen van deze klieren bacteriën van de Lactobacillus-familie, die normaal in de dunne darm leven, verdwijnen.
In een gezond microbioom stimuleren deze bacteriën de aanmaak van een proteïne die de darmwand verstevigt, de inhoud van de darm binnenhoudt en alleen bepaalde voedingstoffen de bloedbaan in laat gaan. Als deze proteïnen ontbreken gaat de darm lekken, ongewenste stoffen komen in de bloedbaan, het immuunsysteem valt deze stoffen aan en, voilà, een ontsteking is het gevolg.
De rol van de nervus vagus
De wetenschapper onderzochten de eerdergenoemde neuronen in de klieren en ontdekten dat deze zich verbinden aan vezels van de nervus vagus, een zenuw die de communicatie tussen de hersenen en onder andere de buik regelt. Deze vezels lopen direct naar het deel van de hersenen waar stress en andere emoties zich afspelen. Stress heeft hetzelfde effect op het lichaam dan het verwijderen van de klieren – stress geeft via de vezels signalen door en zorgt er zo voor dat de klieren stoppen met werken. Het gevolg is ook hetzelfde: ontstekingen.
Wat hebben we aan deze inzichten?
Het is een belangrijk inzicht dat aantoont hoe direct de communicatie tussen de hersenen, de darmen en het microbioom verloopt. Vooralsnog is echter vel meer onderzoek nodig, vooral omdat er tot nu toe vooral is gewerkt met muizen.
Het kan zijn dat de processen bij mensen anders lopen. Maar dit onderzoek kan een basis zijn voor meer studies. Zo kan nu bijvoorbeeld beter gekeken worden waarom sommige mensen meer stressbestendig zijn dan anderen. En wellicht krijgen we door deze onderzoeken uiteindelijk ook meer inzicht in auto-immuunziekten als Crohn. Al deze kleine deelonderzoeken kunnen bijdragen aan een beeld van een groter geheel, moet je maar denken;-)
