INCI naam: disodium EDTA, en INCI naam: tetrasodium EDTA
EDTA is een afkorting voor ethyleendiaminetetra-azijnzuur. Het is een stof die veel voorkomt in cosmetica en op de INCI-lijst meestal als disodium of tetrasodium EDTA terug te vinden is. Je kunt ook andere vormen aantreffen, zoals calcium disodium EDTA, diammonium EDTA, dipotassium EDTA, TEA-EDTA, tripotassium EDTA, trisodium EDTA, HEDTA en trisodium HEDTA.
Het wordt een chelerende stof genoemd. Dit wil zeggen dat het andere stoffen kan ‘vangen’ en vasthouden. Voor EDTA zijn dit meestal metaalionen. Het EDTA molecuul lijkt een beetje op een krab met vier “scharen”, waarmee het de metaalmoleculen “vast” kan pakken en “isoleren”. Het verzachten van hard water is misschien het meest bekende proces waarbij chelerende stoffen worden gebruikt. Water wordt hard doordat het opgeloste calcium- en magnesiumzouten bevat, afkomstig uit de bodem. Dit harde water beïnvloedt de werking van veel cosmetische stoffen. Zo kan zeep slecht of helemaal niet schuimen in het hard water. Het vormt samen met het met calcium of magnesium een niet-oplosbare verbinding (calciumstearaat) die blijft ‘plakken’ aan de huid. Door een chelerende stof toe te voegen, worden de calcium- en magnesiumzouten uit het harde water gebonden en kunnen ze niet meer reageren.
Binnen de geneeskunde wordt EDTA ook gebruikt om de giftige zware metalen te binden in geval van vergiftiging. Ook kan het worden gebruikt om calcium te binden en daarmee de bloedstolling te beïnvloeden.
Binnen cosmetica (en ook binnen voeding en farmacie) worden de EDTA-verbindingen gebruikt om de nadelige effecten van de metalen (die bijvoorbeeld nog in het water kunnen zitten) te voorkomen. Restanten van de metalen kunnen met andere stoffen in een cosmetisch product reageren. Dit kan de houdbaarheid, consistentie, geur, et cetera, beïnvloeden. De toevoeging van EDTA-verbindingen zorgt voor een betere stabiliteit van een cosmetisch product. Daarnaast kunnen EDTA-verbindingen helpen om de zuurgraad (pH waarde) van cosmetisch producten optimaal te houden. De aanwezigheid van de metalen kan ook de antibacteriële werking van conserveermiddelen negatief beïnvloeden. Toevoeging van EDTA kan het corrigeren en ervoor zorgen, dat er minder conserveermiddelen nodig zijn. Zoals al eerder uitgelegd zorgt het ook voor een optimale schuimvorming van zeepproducten die dat nodig hebben.
Een belangrijke rol van EDTA verbindingen in de cosmetische producten is om te voorkomen, dat deze producten minder goed of helemaal niet werken vanwege de kwaliteit van het kraanwater bij een gebruiker.
Sommige (internet)bronnen beweren dat EDTA ongezond is: kankerverwekkend en irriterend voor de huidbarrière. Van concentraties onder de 2% is wetenschappelijk aangetoond dat EDTA in cosmetica veilig gebruikt kan worden. (Bron: Int J Toxicology 2002; 21 Suppl 2:95-142). Typische concentraties van EDTA in cosmetische producen zijn maximaal in tienden van procenten.
- Lees ook over de andere stoffen in het cosmetica woordenboek
