Xanthaan is een gom dat wordt verkregen door middel van fermentatie van suikers met behulp van de Xanthomonas campestris bacterie. Chemisch gezien is xanthaan een polysacharide (een ketting bestaande uit suiker molecules). Qua structuur heeft het iets weg van zetmeel en bezit daarom ook vergelijkbare eigenschappen. Zo kan het net als zetmeel water binden en een waterhoudend product dikker maken. Xanthaangom is toegestaan in voedselindustrie als verdikkingsmiddel onder het E-nummer E415.
Verdikkingsmiddel
In cosmetica wordt het gebruikt als natuurlijk verdikkingsmiddel in crèmes, lotions, vloeibare zepen, douchegels en shampoos. Als emulsiestabilisator zorgt xanthaan ook dat olie en water in crèmes en lotions niet van elkaar afscheiden (niet gaan “schiften”). Dit komt omdat de olliedruppeltjes niet meer vrijelijk kunnen bewegen in de door xanthaangom verdikte waterlaag. In zeepproducten kan het ook voor beter schuim zorgen. Het is al effectief in lage concentraties onder 0,5%.
In de farmacie kan xanthaangom worden gebruikt om gels, pillen en patches te maken die in de gom “gevangen” werkzame stof langzaam afgeven.
Veilige stof
Xanthaangom is een veilig cosmetische stof die geen bijwerkingen geeft. Theoretisch gezien zou het allergische reacties kunnen veroorzaken bij mensen die hiervoor overgevoelig zijn. Maar het polymeer xanthaangom is te groot om de huid te kunnen binnen penetreren. Het zijn derhalve de bijproducten in xanthaangom (zoals kleine eitwitresten) die dit kunnen veroorzaken maar uitsluitend slechts wanneer men herhaaldelijk met de pure stof in aanmerking komt. Dit soort bijwerkingen van xanthaangom in cosmetische producten zijn daarom dan ook niet bekend.
Ook wordt er beweerd dat xanthaangum gebruikt kan worden als conditioner voor de huid. Dit zou inderdaad het geval kunnen zijn. Omdat het een polymeer is, zal het in tegenstelling tot water niet verdampen en zo uiteindelijk een netwerk kunnen vormen dat een dun filmlaagje op de huid achterlaat. Omdat het een suikerpolymeer is met veel vrije hydroxygroepen, zal het zeer waarschijnlijk goed water aantrekken. Dat moet ook wel, want anders wordt het een plakkerige bende! Maar de feitelijke bewijzen hieromtrent zijn zeer beperkt, maar theoretisch gezien zou dit het geval kunnen zijn.
Lees het cosmetica woordenboek
