Steeds vaker kloppen ook jonge mensen aan bij haarspecialisten voor hun extreme haaruitval. Is het stress, een vitaminetekort? Vaak zijn de onderliggende oorzaken ernstiger van aard en is het belangrijk dat je je snel laat behandelen om kaalheid te voorkomen. De trichologe (arts voor haarziekten) Amani Aloraiby zet de feiten en fabels op een rij.
Amani ziet momenteel al jongens vanaf 14 jaar binnen komen, en bij vrouwen ligt tegenwoordig het zwaartepunt tussen het 30ste en 45ste levensjaar.
Neemt kaalheid onder jonge mensen toe?
‘Ik denk dat het feit, dat de maatschappij steeds meer op uiterlijk gericht is, mensen ertoe aanzet om hulp te gaan zoeken. Ze komen nu dus sneller dan vroeger om hulp vragen. Maar bij jongeren kan ook de levensstijl een rol spelen.
Er zijn tijdelijke en blijvende vormen van haaruitval. Welke factoren lokken de tijdelijke haaruitval uit?
Roken is erg slecht, het vermindert de doorbloeding in de huid, dus ook naar de haarwortels. Daardoor ontstaat gemakkelijk haaruitval.
Ook de zon heeft een impact. Uv-straling is niet alleen slecht voor de huid, maar ook voor het haar. We zien vaak mensen na hun vakantie op het spreekuur komen omdat ze meer dan normale haaruitval hebben, een aantal weken tot maanden lang. Omdat de zon de telogene fase (de rustfase) van het haar naar een piekmoment brengt leidt dit tot een sterkere haaruitval drie tot vier maanden later.
Als gevolg van diëten kun je een tekort krijgen aan bepaalde voedingsstoffen. Bij een dieet is het altijd belangrijk om de variatie zo groot mogelijk te houden, zodat je alle essentiële stoffen binnen blijft krijgen. Daarnaast zijn er een aantal stoffen die in voldoende mate in het bloed aanwezig moeten zijn voor een gezonde haargroei. IJzer is een belangrijke stof, vooral bij vrouwen moet dit worden gecontroleerd. Door de menstruatie verliezen zij bloed met daarin het ijzer dat aan de rode bloedcellen gebonden is. Haarverlies door ijzertekort kan zelfs ontstaan bij normale bloedwaarden voor ijzer. Ook moet de voorraad ijzer (ferritine) worden gemeten. De waarde hiervan moet bovengemiddeld zijn. Ook bij darmproblemen gebeurt het dat de opname van ijzer niet optimaal is. Tot slot is het vitamine B complex van belang.
Hoe kan stress haaruitval veroorzaken?
We bedoelen dan zeer intense, tijdelijke stress en niet de dagelijkse stress –want daar went het lichaam aan- en als dat het geval was, zou iedereen kaal worden! Tijdens een heftige stressperiode bijvoorbeeld na baanverlies, schulden, sterfte- echte shocksituaties –stoppen relatief veel haren tegelijkertijd met groeien. Ook nieuw medicijngebruik kan een oorzaak zijn. Andere voorbeelden zijn hoge koorts, narcose en sterk gewichtsverlies in korte tijd. Deze haren komen dus versneld in de rustfase en na drie weken vallen ze en masse uit. Dit haarverlies kan enkele maanden aanhouden. De haaruitval is altijd tijdelijk en leidt nooit tot kaalheid.
Wat zorgt dan voor die versnelde uitval?
Dat weten we nog niet precies. Het kan een effect van de stresshormonen adrenaline en cortisol zijn, een verminderde bloedtoevoer – het is nog steeds niet duidelijk.
En als je geen uitdunning maar echt kale plekken hebt?
Dan is er waarschijnlijk sprake van een aandoening als alopecia areata. Dat is iets wat de huisarts gelukkig wel onmiddellijk herkent, en waarvoor hij je dan ook meteen doorstuurt naar een specialist. Die kale plekken zien we ook bij vrouwen, maar vooral bij mannen. Zowel op het hoofd als in de baard. Het is belangrijk de oorzaak te onderzoeken. Er kunnen bijvoorbeeld auto-immuunziekten in het spel zijn en/of andere huidaandoeningen.
Kunnen vrouwen ook erfelijke kaalheid krijgen?
Ongeveer 15% van de vrouwen onder de leeftijd van 40 jaar heeft last van haarverlies door erfelijkheid (alopecia androgenetica). Als zij niet tijdig ingrijpen is het haarverlies ook blijvend. Dit proces begint op de middenscheiding die daardoor breder wordt. Op die plaats wordt het haar erg dun. Ook het dunner worden van de paardenstaart is een teken van erfelijke kaalheid. Meestal hebben jonge vrouwen dit snel door maar vindt de omgeving, kapper en huisarts inbegrepen, dat zij zeurt omdat zij (nog) zo veel haar heeft. Daardoor ontstaat onnodig leed want het haarverlies door erfelijkheid is blijvend.
Wat kunnen vrouwen doen die een vermoeden hebben dat er sprake is van erfelijk haarverlies?
Vrouwen wachten vaak te lang voordat ze hulp gaan zoeken. Het is nog steeds een groot taboe om erover te praten. De huisarts stelt je meestal gerust en stuurt je weer naar huis. Mensen gaan zelf op Internet zoeken en experimenteren met allerlei (niet werkende) middelen. Voordat ze uiteindelijk bij ons komen is er al sprake van serieuze haaruitdunning – over het hele hoofd heen. Het is zo dun dat je de hoofdhuid erdoor heen ziet schijnen. Met name bij vrouwen zie je dit – vooral bovenop het hoofd.
Erfelijk haarverlies kan afgeremd en gestopt worden. Vrouwen hoeven dus niet kaal te worden als zij niet willen. We kunnen al in een heel vroeg stadium ontdekken of een vrouw erfelijk belast is. Mocht dit zo zijn dan nemen wij ook de behandelingsmogelijkheden met haar door. Wij zeggen altijd: ‘Als je het vermoeden hebt dat het haar dunner wordt, zoek dan onmiddellijk professionele hulp, want deze vorm van haaruitdunning is blijvend.’ Wat weg is, is echt weg.
Wanneer heeft haartransplantatie zin?
Bij de typische erfelijke kaalheid bij mannen, waarbij het haar bovenop het hoofd verdwijnt maar niet aan de achterkant, kan dat heel goed. Je transplanteert dan de gezonde haarwortels van het achterhoofd naar de bovenkant. Bij complete uitdunning rondom de schedel zoals dat bij vrouwen meer voorkomt, heeft dat geen zin. Daarbij worden vrouwen nooit volledig kaal; er blijven altijd haren achter die niet erfelijke belast zijn. Als dit er relatief veel zijn (meer dan 100 per vierkante centimeter) is het bijna onmogelijk om nieuwe haren tussen de bestaande haren de implanteren zonder de bestaande haren te beschadigen. Ook dit maakt dat haartransplantatie voor vrouwen minder goed kan worden toegepast dan bij mannen.
Er wordt nu veelbelovend onderzoek naar stamcellen gedaan om daarmee nieuwe haren te maken. De stamcellen worden in kweek gezet om tot haarwortels uit te groeien en die plaats je vervolgens op de uitgedunde plekken. Het is nog experimenteel, we hopen dat het over 5 tot 10 jaar uitgevoerd kan worden.
Kan ook ziekte een rol spelen bij ernstige haaruitval?
Ja, de oorsprong kan in een hormonale onbalans liggen. Zoals bij jonge meiden die bij de huisarts komen omdat ze een onregelmatige cyclus hebben. Ze krijgen dan de pil voorgeschreven om de cyclus regelmatig te maken, maar dan is het probleem niet altijd opgelost. Meiden die dit hebben kunnen ook een sluimerende haaruitval hebben. Daar wordt nog te weinig op gelet door huisartsen. Er zijn speciale anticonceptiepillen die dat kunnen tegengaan, zoals Diane 35 en Yasmin. Het hoeft niet zo te zijn dat je meer mannelijk hormoon (androgenen) hebt, maar wel dat jouw lichaam anders reageert op mannelijke hormonen en dat heeft een weerslag op je haargroei. Deze pil brengt dit in balans.
Kan er ook een evolutionair proces aan de gang zijn – dat mensen in het algemeen steeds kaler worden?
Dat is niet te zeggen, maar we weten wel dat bij culturen waar binnen de familie getrouwd wordt een defect in de genen ontstaat met vervroegde kaalheid tot gevolg. De erfelijke component voor genetische kaalheid wordt versterkt op deze manier.
Je kunt trouwens stellen dat hoe vroeger de uitval begint, hoe groter de kans is dat het van de kant van de moeder komt – een defect op het X-chromosoom.’
SHOP hier online haarverzorgingsproducten bij haaruitval.
Lees ook:
